دَرَسُوْا (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
دَرَسُوْا: (وَ دَرَسُوا مَا فیهِ)«دَرَسُوا» از مادّه
«دَرْس» در لغت، به معنای تکرار چیزی است
و از آنجا که به هنگام مطالعه و فرا گرفتن چیزی از استاد و
معلم، مطالب تکرار می‌گردد به آن، درس گفته شده است، و نیز اگر می‌بینیم «کهنگی و فرسودگی» را «درس و‌اندراس» می‌گویند به خاطر آن است که
باد و
باران و حوادث دیگر پی‌درپی بر بناهای کهنه گذشته، و آنها را فرسوده ساخته است.
(فَخَلَفَ مِنۢ بَعۡدِهِمۡ خَلۡفٞ وَرِثُواْ ٱلۡكِتَٰبَ يَأۡخُذُونَ عَرَضَ هَٰذَا ٱلۡأَدۡنَىٰ وَيَقُولُونَ سَيُغۡفَرُ لَنَا وَإِن يَأۡتِهِمۡ عَرَضٞ مِّثۡلُهُۥ يَأۡخُذُوهُۚ أَلَمۡ يُؤۡخَذۡ عَلَيۡهِم مِّيثَٰقُ ٱلۡكِتَٰبِ أَن لَّا يَقُولُواْ عَلَى ٱللَّهِ إِلَّا ٱلۡحَقَّ وَدَرَسُواْ مَا فِيهِۗ وَٱلدَّارُ ٱلۡأٓخِرَةُ خَيۡرٞ لِّلَّذِينَ يَتَّقُونَۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ) (پس از آنها، فرزندانى ناصالح جاى آنها را گرفتند كه وارث
کتاب تورات شدند؛ امّا با اين حال، متاع زودگذر اين دنياى پست را گرفته، بر اطاعت فرمان خدا ترجيح مى‌دهند و مى‌گويند: «اگر ما گنه‌كاريم
توبه مى‌كنيم و بزودى بخشيده خواهيم شد.» امّا اگر متاع ديگرى همانند آن به دستشان بيفتد، آن را نيز مى‌گيرند، آيا در
کتاب آسمانی از آنها پيمان گرفته نشده كه بر خدا
دروغ نبندند، و جز حق نگويند، و آنها آنچه را در آن كتاب آسمانى است آموخته‌اند؟! و
سرای آخرت براى پرهيزگاران بهتر است، آيا نمى‌انديشيد؟!)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
(وَ دَرَسُوا ما فِيهِ) گويا واو در اين جمله واو حاليه و جمله بعد از آن حال از ضمير در عليهم است. بعضى ديگر گفته‌اند: واو عاطفه و جمله عطف بر
(وَرِثُوا الْكِتابَ) در صدر آيه است، ولى اين احتمال خالى از بعد نيست.
بهر حال، معناى آيه اين است كه:
(فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ) بعد از آن اسلاف و نياكان از
بنی اسرائیل كه وصفشان را نسبت به
تقوا و اجتناب
محرمات شنيديد
(خَلْفٌ وَرِثُوا الْكِتابَ) بازماندگانى باز ماندند كه كتاب را به
ارث برده و معارف و احكام و مواعظ و عبرت‌هايى كه در آن كتاب بود تحمل نمودند، و لازمه اين ارث اين بود كه تقوا پيشه ساخته و به خانه
آخرت بپردازند و از لذائذ ناپايدار دنيا و عوائدى كه مانع ثواب دائم و ابدى است چشم بپوشند، ولى با كمال تاسف
(يَأْخُذُونَ عَرَضَ هذَا الْأَدْنى) دو دستى اين لذائذ را گرفته و خود را به روى آن مى‌افكنند، و هيچ پروايى از
گناه هر چه هم زياد باشد ندارند، تازه مى‌گويند:
(سَيُغْفَرُ لَنا) و بدون حق وعده
آمرزش به خود مى‌دهند، بدون اينكه از
گناه بازگشتى كرده باشند، و گناه‌كارى، كار يك بار و دو بارشان باشد، بلكه هم‌چنان بر سر آنند كه هر وقت دست پيدا كنند مرتكب شوند
(وَ إِنْ يَأْتِهِمْ عَرَضٌ مِثْلُهُ يَأْخُذُوهُ) بدون اينكه نهى ناهيان از منكر در ايشان مؤثر افتد
(أَ لَمْ يُؤْخَذْ عَلَيْهِمْ مِيثاقُ الْكِتابِ) آيا معناى پيرويشان از
تورات تعهد و التزام بر اين نبود
(أَنْ لا يَقُولُوا عَلَى اللَّهِ إِلَّا الْحَقَّ) كه جز حق چيزى بر خدا نبندند؟ ليكن آنان در حالى كه
(دَرَسُوا ما فِيهِ) مطالب تورات را خوانده و به اين تعهد پى برده بودند.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «دَرَسُوْا»، ص۲۲۵.
