• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دَرَس (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





دَرَس (به فتح دال و راء) از واژگان نهج البلاغه به معنای پیوسته خواندن و كهنه شدن است.
امام علی (علیه‌السّلام) درباره جاهلیت و نیز درباره خودش از این واژه استفاده کرده است.
از اين ماده پنج مورد در «نهج‌البلاغه» آمده است.




دَرَس به معنای پیوسته خواندن و كهنه شدن است؛ مثل «دَرَسَ الاثرُ: اثر كهنه شد».
بنابراین يک دفعه خواندن را دَرَس نگويند.



به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:


۲.۱ - دَرَسَتْ - خطبه ۲ (درباره جاهلیت)

امام (علیه‌السّلام) درباره جاهليت فرموده است: «وَ خُذِلَ الايمانُ... وَ دَرَسَتْ سُبُلُهُ وَ عَفَتْ شُرُكُهُ.»
«ایمان مخذول شده و راه‌هايش كهنه گشته و طرقش ناپيدا گرديده بود.»


۲.۲ - دارَسْتُكُمُ - خطبه ۱۸۰(درباره خود حضرت)

امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) درباره خودش فرموده: «وَ إنَّ أَحَبَّ ما أَنا لاق إِلَيَّ الْمَوْتُ قَدْ دارَسْتُكُمُ الْكِتابَ وَ فاتَحْتُكُمُ الْحِجاجَ وَ عَرَّفْتُكُمْ ما أَنْكَرْتُمْ.»
«فعلاً محبوب‌ترين چيز بر من مرگ است. قرآن را به شما درس دادم، درهاى احتجاج به رويتان باز كردم، و آنچه را كه نمى‌دانستيد به شما آموختم. (يعنى: وظيفه‌ام را بيان رساندم)»



از اين ماده پنج مورد در «نهج‌البلاغه» آمده است.



۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج ۱، ص ۳۸۲.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج ۴، ص ۶۹-۷۰.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج ۲، ص ۱۹۳.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۳۹، خطبه ۲.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج ۱، ص ۲۳، خطبه ۲.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص ۴۶، خطبه ۲.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص ۳۵، خطبه ۲.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۱، ص ۴۷۳.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۱، ص ۴۸۴.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج ۱، ص ۲۸۵-۲۸۶.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج ۲، ص ۲۹۸.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج ۱، ص ۱۳۶.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۴۰۱-۴۰۲، خطبه ۱۸۰.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج ۲، ص ۱۲۲، خطبه ۱۷۵.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص ۲۵۹، خطبه ۱۸۰.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص ۴۰۱، خطبه ۱۸۰.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۳، ص ۶۸۷.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج ۳، ص ۶۹۱.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج ۶، ص ۶۵۲-۶۵۳.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج ۱۰، ص ۲۸۶.    
۲۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج ۱۰، ص ۶۷.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۳۹، خطبه ۲.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۴۸۸، خطبه ۱۹۵.    
۲۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۱۷۵، خطبه ۸۸.    
۲۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص ۷۰۴، نامه ۵۳.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «درس»، ج۱، ص۳۸۲.    






جعبه ابزار