دَخَر (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
'''دَخَر'' (به فتح دال و خاء) از
واژگان قرآن کریم به معنای خواری و
ذلّت است. اسم فاعل دخر،
داخِر به معنای خوار و ذلیل است.
دَخَر به معنای ذلّت و خوارى است.
داخر به معنای خوار و ذليل است.
(إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ داخِرِينَ) «آنان كه از
عبادت من
استکبار و خوددارى می‌كنند، حتما به خوارى وارد
جهنّم می‌شوند.»
از صدر آيه روشن می‌شود كه مراد از
عبادت در آيه،
دعا و
تضرع به درگاه خداست. صدر آيه چنين است
(وَ قالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ ....) (پروردگار شماگفته است: «مرا بخوانيد تا دعاى شما را اجابت كنم.به يقين كسانى كه ...)
در
نهج خطبه ۶۴ آمده :
«وَ لَكِنْ خَلَائِقُ مَرْبُوبُونَ وَ عِبَادٌ دَاخِرُونَ.» (بلكه همه مخلوق او هستند و در سايه پرورش او، و بندگانى خاضع در برابر او.)
ناگفته نماند: اين كلمه با خضوع و فرمانبرى نيز مى‌سازد. مثل
(أَ وَ لَمْ يَرَوْا إِلى ما خَلَقَ اللَّهُ مِنْ شَيْ‌ءٍ يَتَفَيَّؤُا ظِلالُهُ عَنِ الْيَمِينِ وَ الشَّمائِلِ سُجَّداً لِلَّهِ وَ هُمْ داخِرُونَ) (آيا آن‌ها مخلوقات خدا را نديدند كه سايه‌هايشان از راست و چپ حركت دارند، در حالى كه با خضوع براى خدا
سجده مى‌كنند؟!)
مراد از «
داخِرُونَ» در آيه همان
خضوع و فرمانبرى است كه سايه‌ها از دستور خداوند پيروى كرده و نقل مكان می‌كنند.
«
داخِرُونَ» فقط چهار بار در قرآن آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «دخر»، ج۲، ص۳۳۱.
