دم (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
دم: «دم» در اینجا به معنای ابتلای عمومی به
خون دماغ شدن و یا به رنگ خون درآمدن رود
«نیل»، به طوری که نه برای شرب قابل استفاده بود و نه کشاورزی.
(فَأَرۡسَلۡنَا عَلَيۡهِمُ ٱلطُّوفَانَ وَٱلۡجَرَادَ وَٱلۡقُمَّلَ وَٱلضَّفَادِعَ وَٱلدَّمَ ءَايَٰتٖ مُّفَصَّلَٰتٖ فَٱسۡتَكۡبَرُواْ وَكَانُواْ قَوۡمٗا مُّجۡرِمِينَ) (سپس بلاها را پشت سر هم بر آنها نازل كرديم:
طوفان و
ملخ و آفت گياهى و قورباغه‌ها و خون را- كه نشانه‌هايى از هم جدا بودند- بر آنها فرستاديم؛ ولى باز بيدار نشدند، و
تکبّر ورزيدند، و جمعيّت گنهكارى بودند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: چون اين بار نيز
عهد خود را شكستند خداوند در سال پنجم
خون را روانه بسوى ايشان كرد، به اين معنا كه آب نيل را براى ايشان خون گردانيد،
بنی اسرائیل آن را آب و قبطى‌ها آن را خون مى‌ديدند، حتى قبطى‌ها به بنى اسرائيل التماس مى‌كردند كه ايشان آب را در دهان خود ريخته و از دهان خود به دهان قبطى‌ها بريزند، با اين حال تا در دهن اسرائيلى‌ها بود آب بود و به محضى كه به دهان قبطى‌ها منتقل مى‌شد خون مى‌گرديد.
فرعون كه ديد از عطش هلاک مى‌شود، ناچار شد برگ درختان را بجود ولى مع الوصف رطوبت برگ درختان هم در دهانش خون مى‌شد، هفت روز هم به اين
عذاب دچار بودند، هيچ آب و غذايى نمى‌خوردند مگر آنكه خون بود.
زید بن اسلم گفته است خونى كه خداوند مسلط بر فرعونيان كرد عبارت از خون دماغ (رعاف) بود. بهر حال به نزد
موسی آمدند كه از خدايت رفع اين پريشانى و عذاب را بخواه تا به تو
ایمان آورده دست از بنى اسرائيل برداشته و با تو روانه‌شان كنيم، موسى اين بار نيز
دعا كرد و عذاب از ايشان برداشته شد مع ذلك دست از بنى اسرائيل بر نداشتند.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «دم»، ص۲۲۷.
