خَوْف (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خَوْف از
واژگان قرآن کریم به معنای ترس است.
ترس یکی از صفات نیک است و
انسان را از بدبختی‌های
دنیا و
آخرت نجات می‌دهد.
خوف به خلاف
جبن که از ضعف نفس ناشی است و از علامات نقص است.
مشتقات خوف که در
آیات قرآن آمده عبارتند از :
خیفَة: (به کسر خاء و فتح فاء) به معنی ترسیدن
خاف: به معنی بسیار ترسنده
خَوْف به معنای ترس است.
راغب می‌گوید: خوف توقّع مکروهی است از روی علامت مظنون یا معلوم چنان‌که
رجاء و طمع توقّع محبوبی است از روی آن دو.
به مواردی از
خوف که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(فَمَنْ تَبِعَ هُدایَ فَلا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ) (گفتيم: همگى از آن، فرود آييد! ولى هرگاه هدايتى از طرف من براى شما آمد، كسانى كه از آن پيروى كنند، نه ترسى بر آن‌ها است، و نه اندوهگين مى‌شوند)
(ذلِکَ یُخَوِّفُ اللَّهُ بِهِ عِبادَهُ) (اين چيزى است كه خداوند با آن بندگانش را مى‌ترساند.)
تخویف به معنی ترساندن است
(اِنَّما ذلِکُمُ الشَّیْطانُ یُخَوِّفُ اَوْلِیاءَهُ) (اين فقط
شیطان است كه پيروان خود را با سخنان و شايعات بى‌اساس، مى‌ترساند.)
(فَاَوْجَسَ فِی نَفْسِهِ خِیفَةً مُوسی) «
موسی در نفس خویش احساس خوف کرد.»
خیفه حالتی است که از خوف به
انسان عارض می‌شود و در جای خوف به کار می‌رود.
«یا آن‌ها را در حال تلاش گرفتار کند، آن‌ها عاجز کننده خدا نیستند و یا آن‌ها در حال خوف و در حالی که می‌ترسند و می‌لرزند گرفتار نماید...»
تخوّف به معنی ظهور خوف است.
اخذ به تخوّف آن است که کسی را با ظهور خوف بگیرند
خداوند یک دفعه غفلتا انسان را گرفتار می‌کند مثل
زلزله و سکته و دفعه دیگر با ظهور خوف مثل سرطان مثلا «نعوذ باللّه منه» که شخص می‌داند این مرض او را از بین خواهد بود با علم به مردن و ترس از آن به تدریج از بین می‌رود و یا مثل کسی که می‌داند او را
اعدام خواهند کرد چنین شخصی با ظهور خوف گرفتار می‌شود
(و آن كس كه از مقام
پروردگارش ترسان باشد و نفس را از هوا باز دارد، به يقين
بهشت جايگاه اوست.)
ناگفته نماند: خوف یکی از صفات نیک است و انسان را از بدبختی‌های
دنیا و
آخرت نجات می‌دهد مثل خوف از خدا، خوف از عذاب آخرت، خوف از ذلّت دنیا و آخرت و غیره، در قرآن کریم در این‌گونه موارد به کار رفته است و از صفات و شعار بندگان خدا است به خلاف جبن که از ضعف نفس ناشی است و از علامات نقص است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «خوف»، ج۲، ص۳۱۲.
