• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

خَوْف (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: خَوْف (مفردات‌نهج‌البلاغه)
مقالات مرتبط: خَوْف (مفردات‌قرآن)، أَخافُ (لغات‌قرآن)، خوف.


خَوْف (به فتح خاء و سکون واو) از واژگان نهج البلاغه به معنای ترس است.
خیفَة (به فتح فاء) حالتی است که از خوف عارض می‌شود و در جای خوف به کار می‌رود.


خَوْف
[۱] قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۳۶۷-۳۶۸.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۵، ص۵۷.    
به معنای ترس است.
راغب در مفردات گوید: خوف توقّع مکردهی است از روی علامت مظنون یا معلوم، چنانکه رجاء و طمع توقّع محبوبی است.
[۳] راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص۳۰۳.    

از روی آن، دو ناگفته نماند: خوف از جنود عقل و یکی از صفات است مثل خوف از خدا، خوف از عذاب آخرت و... چنانکه جبن از ضعف نفس و از صفات ناپسند است.

برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - خافَ - خطبه ۷۵ (موعظه)

امام علی (علیه‌السّلام) فرموده:
«رَحِمَ اللهُ عَبْداً ... راقَبَ رَبِّهُ وَ خافَ ذَنْبَهُ.»
[۴] سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۱۳۷، خطبه ۷۵.    
[۵] عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۲۲، خطبه ۷۴.    
[۶] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۰۳، خطبه ۷۶.    

«از مراقبت پروردگارش لحظه‌اى غفلت نورزد، و همواره از گناهان خود بترسد.»
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۴۱، خطبه ۷۶.    
[۸] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۴۴۸.    
(شرح‌های خطبه:
[۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۴۵۰.    
[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۳، ص۲۳۴.    
[۱۱] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۳۴.    
)


۲.۲ - خيفَةً - خطبه ۴ (خوف حضرت موسی)

خیفَة حالتی است که از خوف عارض می‌شود و در جای خوف به کار می‌رود چنانکه فرموده:
«لَمْ يوجِسْ موسى خيفَةً عَلى نَفْسِهِ أَشْفَقَ مِنْ غَلَبَةِ الجُهّالِ وَ دُوَلِ الضَّلالِ.»
[۱۲] سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۵۰، خطبه ۴.    
[۱۳] عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۳۴-۳۵، خطبه ۴.    
[۱۴] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۱، خطبه ۴.    

«موسی (علیه‌السّلام) از سحر ساحران بر خود نترسید آن‌جا که فرموده: (فَأَوْجَسَ في نَفْسِهِ خيفَةً مّوسَى.)
[۱۵] طه/سوره۲۰، آیه۶۷.    
بلکه از غلبه نادانان و دول‌های ضلال ترسید.»
[۱۶] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۳، خطبه ۴.    
[۱۷] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۳۷.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۸] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۴۶.    
[۱۹] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱، ص۴۲۹.    
[۲۰] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۳۳.    
[۲۱] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۱۱.    
)


مواردی متعدد از این مادّه در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است.

۱. ↑ قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۳۶۷-۳۶۸.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۵، ص۵۷.    
۳. ↑ راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص۳۰۳.    
۴. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۱۳۷، خطبه ۷۵.    
۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۲۲، خطبه ۷۴.    
۶. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۰۳، خطبه ۷۶.    
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۴۱، خطبه ۷۶.    
۸. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۴۴۸.    
۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۴۵۰.    
۱۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۳، ص۲۳۴.    
۱۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۳۴.    
۱۲. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۵۰، خطبه ۴.    
۱۳. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۳۴-۳۵، خطبه ۴.    
۱۴. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۱، خطبه ۴.    
۱۵. ↑ طه/سوره۲۰، آیه۶۷.    
۱۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۳، خطبه ۴.    
۱۷. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۳۷.    
۱۸. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۴۶.    
۱۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱، ص۴۲۹.    
۲۰. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۳۳.    
۲۱. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۱۱.    


• قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «خوف»، ج۱، ص۳۶۷-۳۶۸.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 4 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 75 نهج البلاغه
جعبه ابزار