خَلْق (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خَلْق (به فتح خاء و سکون لام) از
واژگان قرآن کریم به معنای آفریدن و آفریده است. این واژه چهل بار در
قرآن کریم آمده است.
معانی
خلق به به شرح ذیل است:
اصل
خلق بمعنی اندازه‌گیری و تقدیر است و چون آفریدن توام با اندازه‌گیری است لذا
خلق را آفریده و آفریدن معنی می‌کنند.
راغب می‌گوید: اصل
خلق بمعنی اندازه‌گیری درست می‌باشد (التقدیر المستقیم)
و در ابداع شی‌ء... و ایجاد آن بکار می‌رود...
در
قاموس گفته
خلق بمعنی تقدیر است.
طبرسی ذیل
آیه ۲۹ سوره بقره می‌گوید: «اَصْلُ
الْخَلْقِ التَّقْدِیرُ»
همچنین است قول
ابن اثیر در
نهایه.
خلق بمعنی آفریدن مثل
(اَلا لَهُ الْخَلْقُ وَ الْاَمْرُ) «بدان آفریدن و دستور مال خداست»
و آن بدین معنی بیشتر از چهل بار در
قرآن آمده است.
(وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ) (در اسرار آفرینش آسمان‌ها و
زمین می‌اندیشند..)
(مَّا خَلْقُكُمْ وَلَا بَعْثُكُمْ إِلَّا كَنَفْسٍ وَاحِدَةٍ) (آفرینش و برانگیختن و زندگی دوباره همه شما برای
خداوند همانند یک فرد بیش نیست)
امّا
خلق بمعنی آفریده (
مخلوق) نحو
(اَ اِذا کُنَّا عِظاماً وَ رُفاتاً اَ اِنَّا لَمَبْعُوثُونَ خَلْقاً جَدِیداً) (آیا هنگامی که ما، استخوان‌های پوسیده و پراکنده‌ای شدیم، دگر بار با آفرینش تازه‌ای برانگیخته خواهیم شد؟!)
(اِنْ یَشَاْ یُذْهِبْکُمْ وَ یَاْتِ بِخَلْقٍ جَدِیدٍ) (اگر بخواهد، شما را مى‌برد و
خلق تازه‌اى مى‌آورد.)
و سایر آیات
خلق در
قرآن کریم اغلب نزدیک به تمام در کار خدا استعمال شده ولی بعضا در کار آدمی نیز بکار رفته چنان که درباره
حضرت عیسی آمده
(وَ اِذْ تَخْلُقُ مِنَ الطِّینِ کَهَیْئَةِ الطَّیْرِ بِاِذْنِی) (و هنگامی را که به اذن من، از گل چیزی به صورت
پرنده می‌ساختی)
و مثل
(فَتَبارَکَ اللَّهُ اَحْسَنُ الْخالِقِینَ) (پس بزرگ و پر بركت است خدايى كه بهترين آفرينندگان است!)
ناگفته نماند: این
خلقت تصرف در
خلق اللّه است یعنی مثلا از
خاک و
چوب خانه درست کردند وگرنه
خالق اصلی خداست لا غیر، چنانکه فرموده
(هَلْ مِنْ خالِقٍ غَیْرُ اللَّهِ...) (آيا آفريننده‌اى جز خدا هست...)
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «خلق»، ج۲، ص۲۹۲.
