• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

خَسْف (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





خَسْف (به فتح خاء و سکون سین) از واژگان نهج البلاغه به معنای فرو رفتن و فرو بردن است و به معنی نقیصه و ذلت نیز به کار رفته است. این واژه پنج بار در نهج البلاغه آمده است.



خَسْف به معنای فرو رفتن و فرو بردن آمده است. «خسفه الله و خسف هو» خدا او را به زمین فرو برد و او به زمين فرو رفت. به معنی نقیصه و ذلت نیز آید.


امام علی (علیه‌السلام) درباره قوم ثمود فرموده: «فَمَا كَانَ إِلاَّ أَنْ خَارَتْ أَرْضُهُمْ بِالْخَسْفَةِ خُوَارَالسِّكَّةِ الْـمُحْمَاةِ فِي الاَْرْضِ الْخَوَّارَةِ» یعنی «نبود مگر آنکه زمین آنها مانند گاو نعره کشید مانند صدای خیش سرخ شده در آتش در زمین نرم.» (شرح‌های خطبه: ) و در رابطه با ترک جهاد فرموده: «فَمَنْ تَرَكَهُ رَغْبَةً عَنْهُ أَلبَسَهُ اللهُ ثَوْبَ الذُّلِّ....وَسِيمَ الخَسْفَ، وَمُنِعَ النَّصَفَ» «هر که جهاد را از روی اعراض ترک کند خدا بر او لباس ذلت می‌پوشاند و تحمیل می‌شود به او ذلت و مشقّت و ممنوع می‌شود از عدالت (شرح‌های خطبه: ) و درباره بنی امیه فرموده: «ثُمَّ يُفَرِّجُهَا اللهُ عَنْكُمْ ... بِمَنْ يَسُومُهُمْ خَسْفاً» «سپس خداوند فتنه بنی امیه را از شما باز می‌کند. با کسی که ذلّت را به آنها ملزم می‌گرداند.» (شرح‌های خطبه: )


واژه خسف پنج بار در نهج آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۳۴۰.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۵، ص۴۴.    
۳. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۲۸۲.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۰۷، خطبه ۲۰۱.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۲۰۷، خطبه ۱۹۶.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۳۱۹، خطبه ۲۰۱.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۹۷، خطبه ۲۰۱.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۸۵۶.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۸۵۸.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۸، ص۲۷.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۲، ص۳۸۸.    
۱۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۰، ص۲۶۲.    
۱۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۷، خطبه ۲۷.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۶۳، خطبه ۲۷.    
۱۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۶۹، خطبه ۲۷.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۵، خطبه ۲۷.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۸.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۶.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۲، ص۱۴۱.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۳، ص۴۰۴.    
۲۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۲، ص۷۶.    
۲۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۱۲، خطبه ۹۲.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۸۴، خطبه ۹۱.    
۲۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۱۳۸، خطبه ۹۳.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۹۹، خطبه ۹۳.    
۲۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۱۴.    
۲۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۸۲۴.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۲۴۳.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۹۱.    
۳۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۵۶.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «خسف»، ج۱، ص۳۴۰-۳۴۱.    






جعبه ابزار