خوف (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خوف از اصطلاحات بکار رفته در
قرآن کریم به معنای ترس است. ترسی که یکی از صفات نیک است و
انسان را از بدبختی‌های
دنیا و
آخرت نجات می‌دهد؛ بخلاف جبن که از ضعف نفس ناشی است و از علامات نقص است.
راغب می‌گوید: خوف توقّع مکروهی است از روی علامت مظنون یا معلوم چنان‌که
رجاء و طمع توقّع محبوبی است از روی آن دو.
(فَمَنْ تَبِعَ هُدایَ فَلا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ)
تخویف بمعنی ترساندن است
(ذلِکَ یُخَوِّفُ اللَّهُ بِهِ عِبادَهُ)(اِنَّما ذلِکُمُ الشَّیْطانُ یُخَوِّفُ اَوْلِیاءَهُ)
خیفه حالتی است که از خوف به
انسان عارض می‌شود و در جای خوف بکار می‌رود
(فَاَوْجَسَ فِی نَفْسِهِ خِیفَةً مُوسی) «
موسی در نفس خویش احساس خوف کرد».
تخوّف بمعنی ظهور خوف است
(اَوْ یَاْخُذَهُمْ فِی تَقَلُّبِهِمْ فَما هُمْ بِمُعْجِزِینَ اَوْ یَاْخُذَهُمْ عَلی تَخَوُّفٍ فَاِنَّ رَبَّکُمْ لَرَؤُفٌ رَحِیمٌ) اخذ به تخوّف آنست که کسی را با ظهور خوف بگیرند
خداوند یک دفعه غفلتا انسان را گرفتار می‌کند مثل
زلزله و سکته و دفعه دیگر با ظهور خوف مثل
سرطان مثلا «نعوذ باللّه منه» که شخص می‌داند این مرض او را از بین خواهد بود با علم بمردن و ترس از آن بتدریج از بین می‌رود و یا مثل کسی که می‌داند او را
اعدام خواهند کرد چنین شخصی با ظهور خوف گرفتار می‌شود معنی آیه چنین می‌شود: «یا آنها را در حال تلاش گرفتار کند، آنها عاجز کننده خدا نیستند و یا آنها در حال خوف و در حالی که می‌ترسند و می‌لرزند گرفتار نماید...»
ناگفته نماند: خوف یکی از صفات نیک است و انسان را از بدبختی‌های
دنیا و
آخرت نجات می‌دهد مثل خوف از خدا، خوف از عذاب آخرت، خوف از ذلّت دنیا و آخرت و غیره، در قرآن کریم در اینگونه موارد بکار رفته است و از صفات و شعار بندگان خداست بخلاف جبن که از ضعف نفس ناشی است و از علامات نقص است.
(وَ اَمَّا مَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ وَ نَهَی النَّفْسَ عَنِ الْهَوی فَاِنَّ الْجَنَّةَ هِیَ الْمَاْوی).
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «خوف»، ج۲، ص۳۱۲.
