خمس رسائل (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
« خمس رسائل» شامل ۵ مقاله در موضوعات گوناگون سياسى، فقهى
و كلامى است كه توسط آيت الله
عبد الله جوادی آملی به
زبان عربی نوشته شده است. در پايان كتاب فهرست مطالب آمده
و در پاورقى صفحات، آدرس آيات، روايات
و مدارك مورد
استناد در متن، آورده شده است.
ايشان در سال ۱۳۱۲ هجرى شمسى در شهر
آمل در خانواده‌اى روحانى ديده به جهان گشود. پدرش از علما
و وعاظ شهر آمل بود.
بعد از پايان دروس دوره ابتدايى به حوزه علميه آمل پيوست
و در آنجا به مدت پنج سال از محضر اساتيد بارز كه بعضى از آنها از شاگردان مرحوم
آخوند خراسانی بودند بهره برد
و مرحله متوسطه از مقدمات
فقه و اصول و حدیث را به پايان رساند. در شهريور سال ۱۳۲۹ شمسى با هجرت به تهران شهر آمل را ترك نمود
و به نزد
آیة اللّه شیخ محمد تقی آملی رفت. سپس به
مدرسه مروی منتقل شد
و در آنجا مرحله عالى دروس حوزه
و نيز معقول را تا سال ۱۳۳۴ شمسى نزد
آیة اللّه شعرانی و آیة اللّه الهی قمشه‌ای و خارج فقه
و اصول را نزد آية اللّه شيخ محمد تقى آملى فرا گرفت. در سال ۱۳۳۴ به
حوزه علمیه قم هجرت كرد
و مدتى در محضر درس
آیة اللّه العظمی بروجردی و حدود سيزده سال در درس فقه آية اللّه
سید محمد محقق داماد حاضر شد. همچنين يك دوره از اصول فقه كه مدت هفت سال بطول انجاميد را نزد حضر ت
امام خمینی گذراند.
و نيز در محضر علامه
سید محمد حسین طباطبایی به مدت ۲۵ سال
اسفار ،
الهیات شفا ،
منطق شفا ، خارج
حکمت متعالیه ،
عرفان اسلامی و معارف موضوعى در حديث
و تفسیر قرآن را در جلسات خاص به اكمال رساند.
-
تفسیر موضوعی قرآن مجید - كتاب الخمس-
شریعت در آیینه معرفت -
تحریر تمهید القواعد - كتاب الصلاة-
عرفان حج -
کرامت در قرآن -
اخلاق کارگزاران در حکومت اسلامی -
پیرامون وحی و رهبری -
اسرار عبادات -
ولایت فقیه -
رحیق مختوم -
سیره پیامبران در قرآن از تأليفات ایشان می باشد.
نگارنده مطالب هر مقاله را در بخش‌هاى كلى با عنوان رساله اول در ۹ بخش، رساله دوم در ۶ فصل
و يك خاتمه، رساله سوم در ۱۰ فصل
و رساله چهارم در يك مقدمه
و ۱۰ فصل
و رساله پنجم در ۴ فصل
و يك خاتمه ارائه كرده است. در هر رساله پس از ذكر مباحث مقدماتى چون تعريف موضوع
و ضرورت بحث، به بيان آيات
و روايات متناسب با هر موضوع پرداخته شده
و از نظر تحليل محتوا مورد بررسى قرار گرفته
و در پايان، به نتيجه‌گيرى پرداخته شده است.
رساله اول با عنوان: حول العناصر الرئيسه للسياسه الإسلاميه،
اختصاص دارد به بيان عناصر اساسى در
سیاست اسلامى كه پس از تعريف سياست، عناصر اصلى سياست دينى را به مادى، صورى، فاعلى،
و غائى تقسيم كرده
و با طرح مباحثى چون: سياست دينى
و نفى سلطه غير بر
انسان ،
امامت امام عادل در سياست اسلامى، سياست اسلامى
و استقلال ، آزادى،
توکل بر خدا،
ایمان و وحدت مسلمانان
و... پى گرفته است.
در رساله دوم با عنوان: نظام القضاء فى الإسلام، پس از بيان ضرورت
قضاوت در جامعه بشرى، ملاك قضاوت، وظيفه قاضى
و وظيفه طرفين دعوا; به خصوصيات
و وظايف شاهد محكمه پرداخته، سپس به چگونگى قضاوت در بين ديگر اديان-
اهل کتاب -
اشاره شده است.
رساله سوم: القصاص فى القرآن، با موضوع قصاص در
قرآن به تفسير قتل عمدى پرداخته، آثار اجتماعى قتل عمد
و نهى شرع از قتل
و حرمت شديد آن، وجوب توبه
و کفاره و عقاب اخروى براى قتل عمد را بيان كرده، سپس وارد مبحث اصلى يعنى
قصاص شده، تشريع
و اعتبار همگونى در قصاص
و صاحبان يد در آن
و سرانجام عدم تفاوت بين مرد
و زن در قصاص را ذكر
و در پايان عفو در قصاص را به بوته بحث نشانده است.
رساله چهارم با عنوان: وجيزه حول أسرار الحج، درباره اسرار
حج است. در مقدمه‌اى همه عبادات را حاوى اسرار دانسته سپس عبادت را غايت احتياج خلق
و نه خالق معرفى كرده
و در ادامه به بيان فضايل كعبه
و سنن حج طى ۱۰ مورد پرداخته است.
نگارنده در تكميل مباحث خود به تأسيس دو اصل شامل; اهميت
و انحصارى بودن دين، در
اسلام و دائمى بودن آن
و ديگرى اين‌كه حج موجب تجلى اسلام
و دوام آن خواهد بود پرداخته
و براى اين‌كه ثابت كند اصول اعتقادى اسلام در حج متبلور
و جلوه‌گر است به جهت در حج كه مرتبط با اصول دين است مى‌پردازد.
در رساله پنجم با عنوان موقف
ابن سینا تجاه النبوه به نظريه ابن سينا در باب نبوت
و معنى نبوت
و اقسام آن پرداخته، به اثبات نبوت عامه
و ضرورت آن اشاره
و خصائص
نبوت و لوازم آن را شامل
وحى، اعجاز، عصمت
و انذار ذكر مى كند. در پايان بحث خلاصه نظريه ابن سينا درباره لزوم
وحى، ضرورت نبوت
و خصائص آن آمده است.
نرم افزار جامع فقه أهل البيت عليهم السلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
