وحدت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قرآن کریم به مسئله «اتحاد» از دیدگاه اجتماعی نگریسته و بر اهمیت اتحاد میان جهانیان، ادیان، مسلمانان و نهاد خانواده تاکید کرده است و پیوند میان دلهای مومنان را نوعی تصرف الهی می‌شمارد و برای ایجاد و حفظ چنین یگانگی، ارسال پیامبران به همراه شرایع را ضروری می‌داند.
اتحاد به معنای یکتایی و یگانگی است
اتحاد می‌تواند به دو صورت حقیقی و مجازی تصور شود،
به معنای تبدیل دو چیز یه یک چیز است، اگر چه تحقق چنین اتحادی در خارج محال است.
تبدیل یک چیز به چیز دیگر است که خود بر دو نوع است: یکی آن‌که بر اثر ضمیمه شدن یک شیء به شیء دیگر، محصول سومی پدید می‌آید، نظیر آن‌که خاک با درآمیختن با آب به گِل تبدیل شود و دیگر آن‌که چیزی بدون ممزوج شدن با چیز دیگر صورت جدیدی بپذیرد، مانند تبدیل شدن آب به بخار بر اثر حرارت
قرآن از اتحاد به صورت «نعمت بزرگ» سخنی به میان آورده و از مومنان خواسته است تا تلخی و خطر آفرین دوران
تفرقه را از یاد نبرند و به یاد داشته باشند که چگونه خداوند میان آنان انس و
الفت برقرار ساخت. «واذکروا نعمت الله علیکم اذ کنتم اعداءاٌ فالّف بین قلوبکم»
در این
آیه دو بار از نعمت اتحاد یاد شده است، که جایگاه و اهمیت آن را نشان می‌دهد. اتحاد و همبستگی همه انسان‌ها چنان مطلوب و در برابر، اختلاف چنان نکوهیده است که قرآن در پنج آیه اعلام داشته: اگر مصلحت ایجاب می‌کرد، خداوند با ارادۀ تکوینی خود، همه مردم را یکپارچه و یک
امت قرار می‌داد.
از آیه «ولو شاء الله لجمعهم علی الهدی»
برمی‌آید که مقصود از «
امت واحده » همان یک پارچگی در پذیرش
دین الهی است و آیه «ولو شاء الله لجمعکم امة واحدة ولکن لیبلوکم فی ما اتئکم»
بیان می‌دارد: مصلحتی که مانع تحقق این ارادۀ تکوینی الهی شده،
ابتلاء و
آزمایش مردم با برخورداری از اصل اختیار است.
«واعتصموا بحبل الله جمیعا ولاتفرقوا»
«کان الناس امة واحدة»
«ضربت علیهم الذلة این ما ثقفوا الا بحبل من الله و حبلِ من الناس»
حضرت
امیر المؤمنین (علیه‌السلام) در گفتاری بلند، سرنوشت امت‌های پیشین را گوشزد می‌کند که هنگام اتحاد و یک‌پارچگی، چگونه دارای عزت و شوکت بودند و بر جهانیان فرمان روایی داشتند؛ اما آنگاه که از هم پراکنده شدند، خواری و ذلّت به آنان روی آورد و از هر سوی تاراج شدند.
امیرالمومنین (علیه‌السلام) اتحاد را عامل پیروزی می‌داند و می‌فرماید:و آنگاه که مردم حق رهبری را اداء کنند، و زمامدار حق مردم را بپردازد، حق در آن جامعه عزت یابد و راههای دین پدیدار و نشانه‌های
عدالت برقرار و
سنت پیامبر (صلی الله علیه وآله )
پایدار گردد پس روزگار اصلاح شود و مردم در تداوم حکومت امیدوار و دشمن در آرزو‌هایش مأیوس گردد
(۱) خلیل بن احمد فراهیدی، ترتیب العین، تصحیح موسسه نشر اسلامی انتشارات نشر اسلامی، سال چاپ ۱۴۱۴هـق، نوبت چاپ: اول، ص ۱۴۲.
(۲) علامه حلّی، باب حادی عشر، الجامع فی ترجمة النافع، مترجم: حاج میرزا محمدعلی حسین شهرستانی، ناشر: دف‌تر نشر معارف اسلامی، سال چاپ: ۱۳۷۶ پائیز، چاپخانه رستم خانی، ص ۱۱۶.
(۳) نهج البلاغه.
(۴) نصرت الله جمالی، عوامل سقوط حکومت‌ها در قرآن و نهج البلاغه –ناشر: نهاوندی، محل نشر: قم، سال چاپ ۱۳۷۸، ص ۱۴۳-۱۴۲.
سایت پژوهه.
