خلوت (فقه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خلوت در سه معنا استعمال شده است. از
احکام خلوت به معنای نخست در باب
نکاح و
طلاق سخن گفته‌اند.
۱-تنها ماندن با کسی
۲-
تخلی۳-
آمیزش.
خلوت، در کلمات
فقها گاه با اضافه به
اجنبی به کار رفته، که عبارت است از تنها ماندن با
نامحرم بدون حضور فردی سوم که از او شرم و حیا می‌شود و گاه کنایه از تخلّی یا آمیزش است. برخی فقها احکام تخلّی را تحت عنوان احکام خلوت
و برخی، تحت عنوان آداب خلوت
مطرح کرده‌اند.
خلوت کردن
مرد و
زن نامحرم در مکانی با خوف وقوع در
گناه حرام است.
در اینکه در فرض عدم خوف نیز حرام است یا نه، مسئله اختلافی است.
بنابر قول
مشهور،
زوجه تنها در صورت
آمیزش- اعم از قُبل یا دُبر- مستحق تمامی
مهر می‌گردد. چنان که در صورت وقوع
طلاق، پس از تحقق آمیزش، عده نیز بر او
واجب می‌شود؛ لیکن از برخی
قدما ثبوت همه مهر و عدّه با تحقق خلوت نیز- که امکان
نزدیکی وجود داشته باشد- نقل شده است.
اگر محلل با زن
خلوت کند و زن ادعا کند که دخول شده است و محلل او را تکذیب نکند، تصدیق می‌شود و برای شوهر اول حلال می‌گردد. و اگر زن را تکذیب کند احوط (وجوبی) آن است که در قبول قول زن به صورتی که اطمینان به صدق او پیدا شود اکتفا گردد.
از شرایط احصان است «نزدیکی در
قُبُل اهلش؛ ولی نزدیکی در دُبُر، بنابر احتیاط (واجب) موجب احصان نمی‌شود. پس اگر
عقد نماید و با او به طور کامل خلوت نماید، یا با او در مابین دو ران یا به کمتر از حشفه یا به کمتر از مقدار حشفه در کسی که حشفه‌اش بریده شده است مجامعت نماید و در پیدا شدن دخول، شک باشد، نه مرد
محصن می‌باشد و نه زن
محصنه.»
برای خلوت کردن با زن مطلقاً ولو در غیر زفاف، آدابی است که بعضی از آن‌ها مستحب و بعضی مکروه می‌باشد.
اما آداب مستحب آن: از جمله آن‌ها این است که: در وقت جماع نام خدا را ببرد؛ زیرا بردن نام خدا، از شرک شیطان نگاه می‌دارد، از
امام صادق (علیه‌السلام) است: «وقتی یکی از شما نزد زنش می‌رود پس یاد کند خدا را و اگر این کار را نکرد و از او فرزندی بود نصیب شیطان است». و در معنای این خبر اخبار زیادی است. و از جمله آن‌ها این است که: از خدای تعالی بخواهد که به او فرزندی باتقوا و مبارک و پاک و پسر و مستوی الخلقه روزی نماید. و از جمله آن‌ها این است که: با وضو باشد مخصوصاً اگر زن
حامله باشد.
و جماع در شب دوشنبه و سه‌شنبه و پنجشنبه و جمعه و روز پنجشنبه در وقت ظهر و روز جمعه بعد از عصر مستحب است.
و اما آداب مکروه آن: پس جماع در شب
خسوف ماه و روز
کسوف خورشید و روز وزیدن باد سیاه و زرد و
زلزله و در وقت غروب آفتاب تا شفق برود و بعد از طلوع سپیده تا طلوع آفتاب و در هنگام محاق و در شب اول هر ماه غیر از ماه رمضان و در شب نیمه هر ماه و در شب چهارشنبه و در شب عید قربان و عید فطر
مکروه است.
و جماع در
مسافرت درصورتی‌که آبی نداشته باشد که با آن غسل کند و جماع درحالی‌که لخت است و بعد از
احتلام قبل از غسل کردن، مکروه است. البته چند دفعه جماع کردن - بدون آنکه غسلی بین آن‌ها انجام دهد - اشکالی ندارد پس غسلش را آخر همه انجام می‌دهد، لیکن شستن عورت و وضو گرفتن در هر مرتبه، مستحب است. و مکروه است که در وقت جماع کردن کسی نزد او باشد که به او نگاه می‌کند حتی پسربچه و دختربچه. و رو به
قبله و پشت به قبله جماع نمودن و در کشتی و سخن‌گفتن به غیر ذکر خدا در وقت جماع مکروه است. و جماع نمودن درحالی‌که مرد یا زن حنا بسته باشد و در وقت پر بودن
معده از غذا مکروه است، که از امام صادق (علیه‌السلام) است: «سه چیز بدن را خراب می‌کنند و چه‌بسا به قتل می‌رسانند: حمام رفتن با پر بودن معده، جماع در وقت پر بودن معده و نکاح با عجوزه‌ها»، و ایستاده جماع نمودن و زیر
آسمان و زیر درختی که میوه می‌دهد، مکروه است. و یکی بودن دستمال مرد و زن مکروه است، بلکه باید هرکدام از آن‌ها دستمال جداگانه داشته باشند و با یک دستمال خود را پاک نکنند که شهوت بر شهوت واقع شود، چون در خبر است که این کار بین آن‌ها عداوت می‌آورد.
•
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۳، ص۴۸۸-۴۸۹. •
ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
