خُزَیْمَة بن ثابِت، بن فاکِه بن ثَعْلَبَة بن ساعده انصاری، از اصحاب برجسته پیامبر اسلام صلی‌اللّه‌علیه‌وآله‌وسلم و از یاران مشهور حضرت علی علیه‌السلام بوده است.
، زیرا در جریان گواهی خواستن بر صحت یک داد و ستد، شهادت داد و رسولخدا شهادت او را به منزله شهادت دو شاهدعادل پذیرفت که ظاهرآ ناشی از ایمان استوار خزیمه به رسول خدا و اسلام بوده است
. این امر موجب موقعیتی بس ارزشمند برای خزیمه شد و مردم مدینه اعم از اوس و خزرج بدین امر افتخار می‌کردند. مردم اوس می‌گفتند، کسی که پیامبر خدا شهادت او را به مثابه شهادت دو نفر قرار داد، از میان ماست
که پیامبر آن را از یک اعرابی خرید، اما آن اعرابی معامله را انکار کرد و خزیمه به نفع رسول خدا شهادت داد. پیامبر از او پرسید، چگونه شهادت می‌دهی، در حالی که تو همراه ما نبودی؟ خزیمه پاسخ داد، من می‌دانم که تو جز حق نمی‌گویی. پس از آن، پیامبر فرمود هر که خزیمه به نفع یا بر ضد وی برای او شهادت دهد، او را بس است
خزیمةبن ثابت، همچون برخی دیگر از اصحاب، پس از رحلت پیامبر به همراه اکثر بنی هاشم در امر خلافت به علی علیه‌السلام رجوع کرد و خلافتابو بکر را نپذیرفت و در این‌باره با ابوبکر محاجه کرد.
، اما شهادت خزیمةبن ثابت در صفّین طبق روایات عام و خاص، متواتر است و انکار شهادت خزیمه در صفّین، در واقع تلاشی از سوی معاندان برای بیان این مطلب است که مجاهدانبدر علی علیه‌السلام را در صفّین یاری نکرده‌اند
به علاوه، غالب مورخان همچون خطیب بغدادی و ابن ابی الحدید، گفته‌اند ذوالشهادتین همان خزیمةبن ثابت است و با استناد به کتبانساب، در میان انصار هیچ مرد دیگری به نام خزیمةبن ثابت نبوده است، این نظر که خزیمه فردی غیر از ذوالشهادتین است، در حقیقت ناشی از تعصبهای برخاسته از تبلیغاتامویان است
