حَیْق (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حَيْق (به فتح حاء و سکون یاء) از
واژگان قرآن کریم به معنای احاطه و فرا گرفتن است.
فعل ماضی این واژه در
قرآن مجید نه بار و
فعل مضارع آن یکبار آمده است.
حَيْق به معنای احاطه و فرا گرفتن است.
(وَ حاقَ بِآلِ فِرْعَوْنَ سُوءُ الْعَذابِ) «
آل فرعون را عذاب بد فرا گرفت.»
در
اقرب الموارد هست «حاق به حیقا: احاطه به»
(وَلا یَحِیقُ الْمَکْرُ السَّیِّئُ اِلَّا بِاَهْلِهِ) «حیله بد احاطه نمی‌کند و نمی‌رسد مگر اهل آن را.»
راغب گوید: گفته‌اند اصل آن حقّ است قاف اوّل به یا قلب شده است.
بنابراین باید معنی ثبوت و لزوم در آن ملحوظ باشد چنانکه در اقرب هست «حَاقَ بِهِمُ الْاَمْرُ: لَزِمَهُمْ و وجب علیهم».
در قرآن مجید فعل ماضی آن ۹ بار و فعل مضارعش یکبار آمده و همه با باء متعدّی شده است و افعال ماضی همه درباره عذاب‌هایی است که منکرین انبیاء را محو و نابود کرد و در گرفتاری موقّتی به کار نرفته است و شاید مراد از احاطه در «لا یَحِیقُ الْمَکْرُ السَّیِّئُ» هم احاطه همیشگی باشد که با معنی ثبوت و لزوم مناسب است.
در قرآن مجید فعل ماضی حیق ۹ بار و فعل مضارعش یکبار آمده آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «حیق»، ج۲، ص۲۰۸.
