• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حَذَر (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





حَذَر (بر وزن شَرَف) و حِذر (بر وزن عِلم) یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای پرهیز و بر حَذَر شدن است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص پرهیز از دنیای فریبنده و ارزش نصیحت و نصیحت‌کننده، از این واژه استفاده نموده است.



حَذَر (بر وزن شَرَف) و حَذَر (بر وزن عَلَم) به معنای پرهیز و بر حَذَر شدن، آمده است.
راغب اصفهانی، معتقد است این واژه به معنای «احتراز از شی‌ء مخوف» است.


برخی از مواردی که در «نهج البلاغه» استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - دنیا - حکمت ۱۱۴

درباره دنیا فرموده: «مَثَلُ الدُّنْیا کَمَثَلِ الْحَیَّهِ لَیِّنٌ مَسُّها وَ السُّمُّ النّاقِعُ فی جَوْفِها یَهْوی إِلَیْها الْغِرُّ الْجاهِلُ وَ یَحْذَرُها ذو اللُّبِّ الْعاقِلُ.» «مَثَل دنيا مانند مار است كه زير دست انسان نرم و ملايم، ولى سمّ كشنده در درون آن مى‌باشد، نادان بى‌خبر به آن علاقه پيدا مى‌كند و هوشمند عاقل از آن بر حذر مى‌شود.»

۲.۲ - نصیحت - حکمت ۵۴

امام (علیه‌السلام) در خصوص ارزش نصیحت و نصیحت‌کننده نیز فرموده‌اند: «مَنْ حَذَّرَکَ کَمَنْ بَشَّرَکَ» «كسى كه تو را بترساند (از چيزى كه خطرناک است)، همچون كسى است كه تو را بشارت مى‌دهد.»
این واژه در موارد بسیاری، در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص۲۲۳.    
۲. ابن فارس، احمد، معجم مقائیس اللغة، ج۲، ص۳۷.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۳، ص۲۶۲.    
۴. راغب أصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ص۱۱۱.    
۵. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ج۱، ص۷۹۹، حکمت ۱۱۴.    
۶. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۷۸، حکمت ۱۱۹.    
۷. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۸۹، حکمت ۱۱۹.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۶۳.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۱۵.    
۱۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۱۵.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۲، ص۷۱۱.    
۱۲. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۱۸۱.    
۱۳. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۲۸۴.    
۱۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ج۱، ص۷۸۳، حکمت ۵۴.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۶۴، حکمت ۵۹.    
۱۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۷۸، حکمت ۵۹.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۴۷.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۵۹.    
۱۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۵۹.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۲، ص۳۶۷.    
۲۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۹۷-۹۸.    
۲۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۱۹۵.    
۲۳. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۰۰، نامه۳۱.    
۲۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۳۱، خطبه۱۶۱.    
۲۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۷۲، حکمت۲۵.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «حذر»، ص۲۵۹.    






جعبه ابزار