حلال (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حلال: (فَجَعَلْتُم مِّنْهُ حَرامًا وَحَلالًا) واژۀ «
حلّ و
حلال» هر دو مصدرند و در اصل به معنى «
باز كردن گره» است بنابراين واژۀ «
حلال» يعنى «ب
از شدن و آزاد شدن از ممنوعيّتها»:
(... هذا حلال و هذا حرام...) (اين آزاد و اين ممنوع). پس «
حلال» در مقابل «
حرام» است.
آیه مورد بحث از قوانين ساختگى و خرافى و احكام دروغين
مشرکان سخن مى‌گويد، آنها طبق سنن خرافى خود پاره‌اى از چهار پايان را تحت عنوان «
سائبه» و «
بحیره» و «
وصیله» و همچنين قسمتى از زراعت و محصول كشاورزى خود را تحريم كرده و خود را از اين نعمتهاى پاک محروم ساخته بودند در حالى كه اگر به خدا
ایمان داشتند، مى‌دانستند كه همه مواهب و ارزاق از ناحيه اوست و نيز اين
حقیقت را مى‌پذيرفتند كه بيان حكم اين مواهب و مجاز و غير مجاز آنها به دست
پروردگار است و بدون اذن و فرمان او دخالت در اين كار نارواست.
به موردی از کاربرد حلال در
قرآن، اشاره می‌شود:
(قُلْ أَرَأَيْتُم مّا أَنزَلَ اللّهُ لَكُم مِّن رِّزْقٍ فَجَعَلْتُم مِّنْهُ حَرامًا وَحَلالًا قُلْ آللّهُ أَذِنَ لَكُمْ أَمْ عَلَى اللّهِ تَفْتَرُونَ) «بگو: به من خبر بدهيد چرا روزيهايى را كه خداوند بر شما نازل كرده، بعضى از آن را حرام، و بعضى را حلال قرار داده‌ايد؟! بگو: آيا خداوند به شما اجازه چنين كارى داده، يا بر خدا
افترا مى‌بنديد و از پيش خود، حلال و حرام درست مى‌كنيد؟!»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
آيه شريفه معناى
اباحه و حليت را مى‌رساند و مى‌فرمايد: خدا
رزق شما را نازل كرد تا براى شما مباح و حلال باشد، ولى شما بعضى را بر خود حرام و بعضى را حلال كرديد، و همين معنا باعث شده كه كلمه حرام را قبل از حلال بياورد و بفرمايد:
(فَجَعَلْتُمْ مِنْهُ حَراماً وَ حَلالًا) يعنى خداى تعالى با انزال رزق، آن را برايتان حلال كرد تا شما در زندگيتان از آن بهره‌مند شويد، ولى شما از پيش خود آن رزق را دو قسم كرديد، قسمى را حرام و قسمى ديگر را حلال.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله « حلال »، ص ۵۶۹.
