• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حشر

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


مقالات مرتبط: حشر (مفردات‌قرآن)، حَشْر (لغات‌قرآن)، حشر (مفردات‌نهج‌البلاغه)، حشر (مقالات مرتبط).
دیگر کاربردها: حشر (ابهام‌زدایی).


حشر به معنای گرد آوردن خلایق، و از نام‌های قیامت است که دو بار در قرآن آمده است.


کلمات هم‌خانواده آن حدود سی بار در قرآن ، برای قیامت به کار رفته‌اند. «حشر» به معنای برانگیختن، زنده کردن، گرد آوردن و راندن است.
[۱] پیام قرآن، ج۵، ص۳۸.
[۲] دائرة المعارف تشیع، ج۹، ص۳۹۰.
[۳] نثر طوبی، ج۲- ۱، ص۱۷۴.
مراد از حشر این است که خداوند در قیامت، خلایق را گرد هم می‌آورد.
[۴] معارف و معاریف، ج۲، ص۷۶۰.


حشر اجساد و چگونگی آن، از مسائل کلامی است که متکلمان و فلاسفه مسلمان بدان می‌پردازند و بیان می‌کنند که خداوند در قیامت کبری، انسان‌ها را زنده می‌سازد و به حساب می‌کشد و جزای هر کس را می‌دهد.
[۵] فرهنگ معارف اسلامی، ج۲، ص۷۳۶.
حالات آدمیان هنگام حشر در قیامت گوناگون است. در قرآن کریم آمده است که برخی مردم، نابینا محشور می‌شوند و این بدان سبب است که در دنیا به آیات الهی نظر نکرده‌اند و نشانه‌های قدرت خداوند را به فراموشی سپرده‌اند.
[۶] طه/سوره۲۰، آیه۱۲۶- ۱۲۴.    


همچنین در روایت است که برخی مردم به صورت‌هایی محشور می‌شوند که بوزینه و خوک پیش آنان، زیبارویند.
[۷] نثر طوبی، ج۱و۲، ص۱۷۵.
از قرآن کریم برمی آید که در قیامت حتی حیوانات نیز محشور می‌شوند.
[۸] انعام/سوره۶، آیه۳۸.    
[۹] المیزان، ج۷، ص۸۲.    
[۱۰] تفسیر نمونه، ج۵، ص۲۲۳.    
نه تنها انسان و حیوان به حشر می‌آیند که آسمان‌ها و زمین و آفتاب و ماه و ستارگان و حتی آنچه مشرکان، شریک خدا پنداشته‌اند نیز محشور می‌شوند.
[۱۱] المیزان، ج۷، ص۷۶.    
در آن روز، جامدات نیز زنده می‌شوند و به سخن می‌آیند و گواهی می‌دهند.
[۱۲] نثر طوبی، ج۲- ۱، ص۱۷۵.


امام خمینی حشر را یکی از مراحل قیامت می‌داند که انسان‌ها بر اساس اعمال و ملکاتی که کسب کرده‌اند، محشور می‌شوند.
[۱۳] خمینی، روح الله، شرح چهل حدیث، ص۱۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
ایشان درباره چگونگی حشر، این قول که جمع اجزای بدن در همین عالم است را نمی‌پذیرد و نظر صحیح در حشر را، حشر جسمانی و روحانی می‌داند. به این بیان که انسان به واسطه حرکت جوهری در طول حیات خود ترقی وجودی پیدا می‌کند و بدن نیز تا زمانی که در این دنیا است، دارای امتداد جوهری است و با خروج نفس از عالم طبیعت قشر خود را که به منزله پوست برای بدن لطیف است، از دست می‌دهد و به جسم لطیف و خالص تبدیل و با جسم اخروی محشور می‌شود.
[۱۴] خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۴۱۱ و ۵۴۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
حضرت امام بر اساس مبانی فلسفی عالم آخرت را ظهور باطن انسان می‌داند و حشر انسان‌ها به صورت‌های مختلف را به جهت غلبه قوای نفس و رسوخ اعمال و ملکاتی می‌داند که حقیقت و هویت انسان را در آخرت تشکیل می‌دهد‌.
[۱۵] خمینی، روح الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۱۴۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۲.    

امام خمینی مردم را در محشر بر سه دسته می‌داند:
۱- مستضعفان: کسانی که تبلیغات دین را نشنیده و دارای صفات حیوانی هستند و بر اساس ملکات خود محشور می‌شوند و حشر آنان مانند حشر حیوانات خواهد بود.
[۱۶] خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۴۸۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    

۲- گروهی که از شریعت پیروی کرده‌اند، اما از مرتبه تجرد خیالی و برزخی فراتر نرفته‌اند. چنین افرادی اگر ملکات شرعی را کسب کرده‌اند در حشر دارای لذت‌ها و سعادت‌هایی خواهند بود.
[۱۷] خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۵۰۶، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    

۳- گروهی که به تجرد عقلانی رسیده‌اند و توانسته‌اند حقایق عقلی را در وجود خود به فعلیت برسانند. حشر این گروه، عقلی و سعادت عقلی است.
[۱۸] خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۴۸۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
به اعتقاد امام خمینی مؤمنین چون تابع انسان کامل هستند و در سیر خود جای در قدم او می‌گذارند؛ از این‌رو حشر آنها با انسان کامل است.
[۱۹] خمینی، روح الله، شرح چهل حدیث، ص۵۳۱-۵۳۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸    
[۲۰] خمینی، روح الله، دانشنامه امام خمینی، ج۴، ص۴۵۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.


۱. ↑ پیام قرآن، ج۵، ص۳۸.
۲. ↑ دائرة المعارف تشیع، ج۹، ص۳۹۰.
۳. ↑ نثر طوبی، ج۲- ۱، ص۱۷۴.
۴. ↑ معارف و معاریف، ج۲، ص۷۶۰.
۵. ↑ فرهنگ معارف اسلامی، ج۲، ص۷۳۶.
۶. ↑ طه/سوره۲۰، آیه۱۲۶- ۱۲۴.    
۷. ↑ نثر طوبی، ج۱و۲، ص۱۷۵.
۸. ↑ انعام/سوره۶، آیه۳۸.    
۹. ↑ المیزان، ج۷، ص۸۲.    
۱۰. ↑ تفسیر نمونه، ج۵، ص۲۲۳.    
۱۱. ↑ المیزان، ج۷، ص۷۶.    
۱۲. ↑ نثر طوبی، ج۲- ۱، ص۱۷۵.
۱۳. ↑ خمینی، روح الله، شرح چهل حدیث، ص۱۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۱۴. ↑ خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۴۱۱ و ۵۴۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
۱۵. ↑ خمینی، روح الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۱۴۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۲.    
۱۶. ↑ خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۴۸۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
۱۷. ↑ خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۵۰۶، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
۱۸. ↑ خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۴۸۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
۱۹. ↑ خمینی، روح الله، شرح چهل حدیث، ص۵۳۱-۵۳۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸    
۲۰. ↑ خمینی، روح الله، دانشنامه امام خمینی، ج۴، ص۴۵۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.


• فرهنگ شیعه، ج۱، ص۲۲۸، برگرفته از مقاله«حشر».    
• دانشنامه امام خمینی، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰ شمسی


رده‌های این صفحه : حشر | دیدگاه های کلامی امام خمینی | قیامت | کلام اسلامی | معاد شناسی
جعبه ابزار