حبس مست اقرار کننده به حق
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حبس مست اقرار کننده به حق از مباحث فقهی و حقوقی مربوط به
حقوق زندانی و درباره حکم زندانی‌کردن اقرار کننده به حق در حالت مستی بحث می‌کند. از میان فقیهان شیعه، فقط
ابن جنید اسکافی نظرش این است که
اقرار مست پذیرفته می‌شود. ولی از نظر
اهل سنّت اقرارهای مست در
حقّ الناس قبول می‌شود؛ مانند اقرار به
قذف که حبس می‌شود تا
هوشیار شود و برای قذف،
حد می‌خورد سپس حبس می‌شود و برای
شرب خمر حد می‌خورد.
۱. شیخ طوسی: از نظر ما حکم اقرار مست در مورد چیزهایی که به نفع یا به ضررش می‌باشد، فرق می‌کند؛ مثلا از نظر ما سخن او در مورد
طلاق،
عتق و همۀ عقودش صحیح نیست، امّا اگر
زنا کرد یا
لواط کرد یا جنابت انجام داد یا قذف نمود یا دزدی کرد، مثل آدم
هوشیار همۀ این احکام بر او بار می‌شود. امّا در مورد کفر، صحیح این است که بگوییم: حکم کفر بر او بار می‌شود.
۲.
محقق حلّی: حتما اقرارکننده باید مکلّف، حرّ، مختار و جایز التصرف باشد … و اگر
مجنون اقرار کرد صحیح نیست همچنین آدم مکره و مست.
۳.
علّامه حلّی: محجوران هفت دسته‌اند: … دوم، مجنون است که در همۀ موارد قولش مردود است و در حکم آن است آدم خواب، بی‌هوش، مبتلا به برسام (که هذیان می‌گوید)، مست و کسی که
[داروی
] خواب‌آور خورده است، گرچه با قصد بدون هیچ ضرورتی باشد.
۴.
سیّد عاملی: امّا در مورد مست، در
تذکرة الفقهاء گفته است: مستی که در حال مستی نمی‌فهمد یا خوب نمی‌فهمد، اقرارش از نظر همۀ علمای ما پذیرفته نیست و نیز گفته است: از نظر ما فرقی نمی‌کند در اینکه از روی عمد مست کرده باشد یا نه؛ و به مخالفت ابو علی که گفته است: اگر مستی او به جهت نوشیدن اختیاری حرام باشد، به اقرار خودش ملزم می‌شود همچنان که ملزم می‌شود نمازش را قضا کند، التفات نمی‌شود و در این کلام ابو علی اشکال است؛ زیرا اینکه از او خواسته می‌شود نمازش را قضا کند، اقتضا ندارد که به دیگر اقوال و افعالش توجه شود. و چه بسا بین آن که عمدا مست کرده و غیر آن، فرق است …
۵.
شیخ محمدحسن نجفی گفته است: همچنین اقرار از جانب مست، هرچند به وسیلۀ حرام باشد، صحیح نیست گرچه قضای نماز بر او واجب است بر خلاف اسکافی که گفته است: هر کس با حرام و با اختیار مست کرده باشد، ملزم به اقرار آن می‌شود …
جزیری: (از اهل سنّت نقل کرده است که اقرارهای وی قبول می‌شود): علما گفته‌اند: اگر مست به حقّی از حقّ الناس اقرار کرد، برای مجازاتش آن حق از او گرفته می‌شود؛ چون خودش به خودش نقص و ضرر وارد کرده است. پس وقتی به قذف مرد یا زن مسلمان در حال مستی اقرار کرد حبس می‌شود تا
هوشیار شود و حدّ قذف می‌خورد. باز زندانی می‌شود تا تحمّل پیدا کند آن وقت، بار دیگر برای شرب خمر حد می‌خورد.
• طبسی، نجم‌الدین، حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام، ص۲۸۲-۲۸۵.
