جوابات اهل الموصل فی العدد و الرؤیة (شیخ مفید)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
این کتاب، جوابات اهل الموصل فی العدد و الرؤیة، تالیف
شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان، از متکلمین و فقهای بزرگ
شیعه (۳۳۶- ۴۱۳ هجری)است.
فقه و
احکام شرعی شیخ مفید در این کتاب ثبوت
هلال ماه
رمضان را بررسی نموده و در آن، ماه رمضان را با دیدن هلال ثابت می‌داند، که ممکن است هر ماه ۲۹ یا ۳۰ روز باشد؛ به خلاف برخی که آن را فقط ۳۰ روز می‌دانند.
این کتاب از ارزش و اعتبار خاصی برخوردار است، خصوصا با توجه به این که بسیاری از دیدگاه‌های مهم فقهی شیخ مفید را شامل می‌شود.
کتاب حاضر بسیار مورد توجه علما و
فقهای شیعه قرار گرفته و در بسیاری از منابع فقهی و روایی و رجالی به آن استناد شده و از آن نقل نموده‌اند.
یک نفر از اهالی
موصل نامه ای به یکی از شاگردان شیخ مفید نوشته، از او می‌خواهد تا از شیخ بپرسد که ماه رمضان از چه طریقی ثابت می‌شود و آیا امکان دارد که ماه
رمضان ۲۹ روز باشد یا نه؟
شیخ مفید کتاب حاضر را در پاسخ به این
سؤال نگاشته و در آن به بررسی فقهی و تحقیق در روایات این مسئله پرداخته است.
شیوه شیخ در نگارش این کتاب،
فقه استدلالی و با توجه به
ادله فقاهتی و
اجتهاد ی مسئله است، که بیانگر سبک اجتهاد فقهای شیعه در قرون اولیه هجری می‌باشد.
نکته جالب اینکه شیخ به روشهایی در
استدلال استناد کرده که امروزه نیز در اسلوب‌های فقهی به کار می‌آید.
وی در این کتاب به
آیات قرآن استناد می‌کند و قبل از آن،
حجیت ظواهر و مفاهیم لفظی آن را به اثبات می‌رساند. سپس به
اطلاق عرفی و مفهوم متداول و مسلمات فقهی و بررسی سند و دلالت روایات می‌پردازد.
شیخ مفید، در این کتاب به نکات ارزشمندی اشاره فرموده که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
۱-
نوادر به روایاتی می‌گویند که به آنها عمل نمی‌شود و
حجت نیستند.
۲- نبودن روایت در کتاب راوی حدیث، دلیل بر ضعف آن روایت است.
۳- بسیاری از رواتی که از آنها روایت نقل کرده را
توثیق عام نموده است.
۴- مراد از روایات مخالف با
عامه ، فقط روایات مسائل
امامت است نه ابواب دیگر.
۵- روایات
شاذ و
نادر را می‌توان حمل بر
تقیه کرد، نه روایات مشهوری که اکثر علما به آن عمل می‌کنند.
شیخ مفید غیر از این کتاب دو تالیف دیگر در این موضوع دارد به نامهای «
مصباح النور فی علامات اوائل الشهور» و «
جواب اهل الرقة فی الاهلة و العدد»، که در آنها نیز به بررسی راههای ثبوت ماه مبارک رمضان و ثبوت هلال پرداخته است.
نسخه‌های خطی
۱- نسخه‌ای در
کتابخانه حضرت آیت‌الله نجفی مرعشی در شهر مقدس قم
نرم افزار گنجینه روایات نور، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور).
