• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ثَمَر (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: ثَمَر (قاموس قرآن (جلد ۱))
مقالات مرتبط: ثَمَرٌ (لغات‌قرآن)، ثَمَر (مفردات‌نهج‌البلاغه)، ثمر (مقالات مرتبط).


ثَمَر (به فتح ثاء و میم) از واژگان قرآن کریم به معنای میوه است.
در اصطلاح قرآن به گُل هم ثمر گویند.
در عرف عرب ثمره در غیر ثمره درخت نیز به‌ کار می‌رود. مانند: ثمره علم و عمل.


ثَمَر
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۱، ص۳۱۶.    
[۲] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۱۷۶.    
[۳] طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۲۳۷.    
به معنای میوه است.
در اصطلاح قرآن به گُل هم ثمر گویند.
در عرف عرب ثمره در غیر ثمره درخت نیز به‌ کار می‌رود. مانند: ثمره علم و عمل.
ثَمَرَة (به فتح ثاء، میم و راء) واحد ثَمَر به معنای میوه و جمع آن ثَمَرات (به فتح ثاء و میم) به معنای میوه‌ها است.

به مواردی از ثَمَر که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - ثَمَرِهِ‌ (آیه ۱۴۱ سوره انعام)

(کُلُوا مِنْ‌ ثَمَرِهِ‌ اِذا اَثْمَرَ.)
[۴] انعام/سوره۶، آیه۱۴۱.    

«بخورید از میوه آن آن‌گاه که میوه می‌دهد.»
[۵] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۷، ص۵۰۰.    
[۶] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۷، ص۳۶۳.    
[۷] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۸، ص۲۹۹.    
[۸] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۵۷۸.    



۲.۲ - ثَمَرَةٍ (آیه ۲۵ سوره بقره)

واحد ثَمَر، ثَمَرَة است، مثل‌:
(کُلَّما رُزِقُوا مِنْها مِنْ‌ ثَمَرَةٍ رِزْقاً)
[۹] بقره/سوره۲، آیه۲۵.    

(هر زمان كه ميوه‌اى از آن، روزى آنان شود.)
[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵.    
[۱۱] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱، ص۱۳۹.    
[۱۲] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱، ص۵۷.    
[۱۳] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱، ص۹۸.    
[۱۴] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱، ص۱۶۲.    




۲.۳ - الثَّمَراتِ‌ (آیه ۲۲ سوره بقره)

جمع ثَمَر، ثَمَرات است.
[۱۵] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۱۷۶.    
[۱۶] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۲۳۷.    
است، نظیر:
(فَاَخْرَجَ بِهِ مِنَ‌ الثَّمَراتِ‌ رِزْقاً لَکُمْ...)
[۱۷] بقره/سوره۲، آیه۲۲.    

(و به‌ وسيله آن، ميوه‌ها و انواع محصولات را براى روزى شما روياند.)
[۱۸] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴.    
[۱۹] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱، ص۹۰.    
[۲۰] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱، ص۵۶.    
[۲۱] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۳، ص۱۳۷.    
[۲۲] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱، ص۱۵۵.    



۲.۴ - الثَّمَراتِ‌ (آیه ۶۹ سوره نحل)

در اصطلاح قرآن به گل هم ثمر گفته شده چنان که درباره زنبور عسل آمده‌:
(ثُمَّ کُلِی مِنْ کُلِ‌ الثَّمَراتِ‌)
[۲۳] نحل/سوره۱۶، آیه۶۹.    

(سپس از تمام ثمرات و شيره گل‌ها بخور.)
[۲۴] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۷۴.    
[۲۵] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۲، ص۴۲۴.    
[۲۶] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۲، ص۲۹۳.    
[۲۷] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۴، ص۹.    
[۲۸] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۵۷۳.    

می‌دانیم که اکثر استفاده زنبور عسل از گل‌هاست.
در عرف عرب ثمره در غیر ثمره درخت نیز به‌ کار می‌رود گویند: ثمره علم، عمل صالح و ثمره عمل صالح بهشت است.


به موردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۳.۱ - ثَمَرَةُ - حکمت ۱۷۱

امام علی (صلوات‌الله‌علیه) می‌فرماید:
«وَ ثَمَرَةُ الْحَزْمِ السَّلَامَةُ»
[۲۹] سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۱۷، حکمت ۱۷۱.    
[۳۰] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۹۴، حکمت ۱۸۱.    
[۳۱] صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۰۲، حکمت۱۸۱.    

(و ثمره دورانديشى سلامت.)
[۳۲] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۷۹، حکمت۱۸۱.    
[۳۳] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۷۴.    

(شرح‌های حکمت‌:
[۳۴] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۷۴.    
[۳۵] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۳، ص۴۳۵-۴۳۶.    
[۳۶] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۲۵۶.    
[۳۷] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۴۱۴.    
)
ولی تتبّع در قرآن مجید نشان می‌دهد که در آن فقط در ثمره درخت به کار رفته‌ است.

۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۱، ص۳۱۶.    
۲. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۱۷۶.    
۳. ↑ طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۲۳۷.    
۴. ↑ انعام/سوره۶، آیه۱۴۱.    
۵. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۷، ص۵۰۰.    
۶. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۷، ص۳۶۳.    
۷. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۸، ص۲۹۹.    
۸. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۵۷۸.    
۹. ↑ بقره/سوره۲، آیه۲۵.    
۱۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵.    
۱۱. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱، ص۱۳۹.    
۱۲. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱، ص۵۷.    
۱۳. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱، ص۹۸.    
۱۴. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱، ص۱۶۲.    
۱۵. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۱۷۶.    
۱۶. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۲۳۷.    
۱۷. ↑ بقره/سوره۲، آیه۲۲.    
۱۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴.    
۱۹. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱، ص۹۰.    
۲۰. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱، ص۵۶.    
۲۱. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۳، ص۱۳۷.    
۲۲. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱، ص۱۵۵.    
۲۳. ↑ نحل/سوره۱۶، آیه۶۹.    
۲۴. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۷۴.    
۲۵. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۲، ص۴۲۴.    
۲۶. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۲، ص۲۹۳.    
۲۷. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۴، ص۹.    
۲۸. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۵۷۳.    
۲۹. ↑ سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۱۷، حکمت ۱۷۱.    
۳۰. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۹۴، حکمت ۱۸۱.    
۳۱. ↑ صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۵۰۲، حکمت۱۸۱.    
۳۲. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۷۹، حکمت۱۸۱.    
۳۳. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۷۴.    
۳۴. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۷۴.    
۳۵. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۳، ص۴۳۵-۴۳۶.    
۳۶. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۲۵۶.    
۳۷. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۴۱۴.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «ثمر»، ج۱، ص۳۱۶.    


رده‌های این صفحه : مفردات قرآن | واژه شناسی واژگان حکمت 171 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان سوره انعام | واژه شناسی واژگان سوره بقره | واژه شناسی واژگان سوره نحل
جعبه ابزار