ثواب
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
پاداش بر
نیکی را ثواب مي‌گويند و از آن در بابهايي نظير
طهارت،
صلات،
خمس،
صوم،
جهاد،
امر به معروف و
نهی از منکر و
ارث سخن رفته است.
خداي متعال در راستاي
مصلحت بندگان، تکاليفي الزامي و غير الزامي بر عهده آنان نهاده است. بندگان با عمل به اين تکاليف هيچ گونه حقّي بر
خدا پيدا نمي‌کنند؛ ليکن خداي مهربان چنين بندگاني را مشمول فضل و کرم خويش قرار داده و براي اعمال نيک آنان پاداش مقرّر کرده است.
هرکسي که توفيق انجام دادن عمل نيک و محبوب خداوند متعال را پيدا کند مستحق پاداش است؛
ليکن پاداش اخروي تنها به
مؤمنان اختصاص دارد.
هر عمل صالح و محبوب و مطلوب خداوند از عبادات و طاعات، خواه
واجب باشد يا
مستحب؛ از افعال جوارحي باشد، همچون
نماز يا از افعال قلبي، همچون اعتقادات
صحیح و محبوب خداوند.
نیت کار خير، هرچند نيّت کننده توفيق به جا آوردن آن را نيابد پاداش دارد؛
بلکه اعمال
مباحی که به
قصد قربت انجام مي‌گيرد ـ مانند
خوردن براي توانمندي بر
عبادت،
خوابیدن جهت رفع خستگي و کسب نشاط براي طاعت ـ نيز داراي ثواب است.
قصد قربت و
ایمان دو
شرط پاداش است و بدون آن دو، پاداشي به صاحب عمل تعلّق نمي‌گيرد.
بنده اگر به قصد ثواب عبادتي انجام دهد از دو صورت بيرون نيست؛ زيرا تحصيل ثواب يا داعي بر عبادت است؛ يعني عبادت به قصد
اطاعت و امتثال انجام مي‌گيرد و داعي و باعث آن تحصيل ثواب است و يا عبادت به قصد ثواب بردن به‌جا آورده مي‌شود نه به قصد امتثال.عبادت در صورت اوّل،صحيح و داراي ثواب است؛ ليکن در صورت دوم،
بطلان عمل و عدم ترتّب ثواب بر آن به
مشهور نسبت داده شده است.
افزايش يا کاهش ثواب معلول عواملي چند است، از جمله: نيّت که ميزان خلوص آن در افزايش يا کاهش ثواب دخيل است؛
دشواري عمل. عمل دشوارتر داراي ثواب برتر است
زمان، مانند
عبادت در
ماه رمضان، بويژه
شب قدر،
شب
عید فطر و
قربانو هنگام
سحرکه موجب افزايش پاداش مي‌گردد و
مکان، همچون
مسجد،
بويژه
مسجد الحرام و
مشاهد مشرفهکه عبادت در آنها ثواب بيشتري دارد.
انجام دادن عبادت و اهداي ثواب آن به
مؤمنان، بويژه معصومان عليهم السّلام و عالمان ربّاني
مستحب است و ثواب عمل اهدايي به ايشان خواهد رسيد
•
فرهنگ فقه فارسی مطابق با مذهب اهل بیت علیه السلام ج۲، ص۶۹۴-۶۹۵.
