ثوب (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ثَوْب (به فتح ثاء و سکون واو) از
واژگان قرآن کریم به معنای رجوع شی‌ء به محلّ خود است. این واژه دارای مشتقاتی است که در
آیات قرآن به کار رفته است؛
مَثابَة (به فتح میم و ثاء)
اسم مکان و به معنای محلی که مردم به آن رجوع می‌کنند می‌روند و بر می‌گردند،
مَثُوبَة (به فتح میم و ضم ثاء) به معنی
ثواب و
ثَوْب (به فتح ثاء و سکون واو) به معنی لباس و جمع آن
ثِیاب است.
ثَوْب به معنای رجوع شی‌ء به محلّ خود است.
راغب در
مفردات گوید: ثوب در اصل رجوع شی‌ء است به حالت اوّلی و یا به حالتی که ابتدا برای آن در نظر گرفته شده است، مثال اوّلی نحو «ثَابَ فلانٌ اِلَی دَارِهِ» (فلانی به خانه خود برگشت) و مثال دوّمی ثوب به معنی لباس است، لباس را بدان جهت ثوب گویند که بافته شده و به حالتی که در نظر بود رجوع کرده است زیرا در ابتدا از بافتن پارچه، لباس در نظر بود.
علی هذا جزای عمل را
ثواب گوییم که به خود عامل بر می‌گردد:
(وَ الْباقِیاتُ الصَّالِحاتُ خَیْرٌ عِنْدَ رَبِّکَ ثَواباً) (و
باقیات صالحات (آثار ماندگار شايسته) ثوابش نزد
پروردگارت بهتر و اميدبخش‌تر است.)
(وَ اللَّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الثَّوابِ) (اين پاداشى است از طرف
خداوند.)
ثواب به جزای
اعمال نیک و بد هر دو اطلاق شده است مثل:
(هَلْ ثُوِّبَ الْکُفَّارُ ما کانُوا یَفْعَلُونَ ) (آيا با اين حال
کافران پاداشى بر اعمال خود گرفته‌اند.)
(فَاَثابَهُمُ اللَّهُ بِما قالُوا جَنَّاتٍ) (به آنها باغ‌هاى بهشتى پاداش داد.)
فعل «اثابهم» برای آن است که «جنّات» همان برگشت اعمال است.
به کار رفتن کلمه ثواب در باره جزای عمل بهترین دلیل
تجسّم عمل است زیرا اگر عمل مجسّم شده و به عامل باز گردد مصداق واقعی برگشت و رجوع شی‌ء خواهد بود و گرنه برگردنده چیز دیگر می‌شود.
(وَ اِذْ جَعَلْنَا الْبَیْتَ مَثابَةً لِلنَّاسِ وَ اَمْناً..) (و به ياد آوريد هنگامى كه
خانه کعبه را محل بازگشت و اجتماع مردم و مركز امن قرار داديم.)
در
مجمع البیان مَثابَة را
اسم مکان گفته یعنی محلی که مردم به آن رجوع می‌کنند می‌روند و بر می‌گردند.
راغب از بعضی؛ محل کسب ثواب نقل کرده است.
مَثُوبَة به معنی ثواب است.
(وَ لَوْ اَنَّهُمْ آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَمَثُوبَةٌ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ خَیْرٌ) (و اگر آنها
ایمان مى‌آوردند و
پرهیزگاری پيشه مى‌كردند، به يقين پاداشى كه نزد خداست، براى آنان بهتر بود.)
ثَوْب به معنی لباس و جمع آن
ثِیاب است.
(عالِیَهُمْ ثِیابُ سُندُسٍ خُضْرٌ وَ اِسْتَبْرَقٌ...) (بر اندام آنها (
بهشتیان) لباس‌هايى است از
حریر نازک سبز رنگ.)
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «ثوب»، ج۱، ص۳۲۱.
