• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تَلَکّوء (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





تَلَكّوء (به فتح تاء و لام و تشدید کاف) از واژگان نهج البلاغه به معنای توقف، عذر آوردن و تأخیر کردن است.
از این واژه فقط دو مورد در «نهج البلاغه» آمده است.



تَلَكّوء (مثل تصرّف) به معنای توقف، عذر آوردن و تأخير كردن است.


مواردی که در «نهج البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - مُتَلَكِّئات - خطبه ۱۸۲ (آسمان‌ها)

امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره آسمان‌ها فرموده:
«دَعاهُنَّ فَأَجَبْنَ طائِعات مُذْعِنات، غَيْرَ مُتَلَكِّئات وَ لا مُبْطِئات.»
«خداوند آسمان‌ها را خواند، آنها فرمان خدا را از روى رغبت و اذعان اجابت كردند بى‌آنكه توافق كنند و يا تأخير نمايند.» در قرآن مجید آمده:
(ثُمَّ اسْتَوى‌ إِلَى السَّماءِ وَ هِيَ دُخانٌ فَقالَ لَها وَ لِلْأَرْضِ)
«سپس به آفرينش آسمان پرداخت، در حالى كه به صورت دود بود؛ به آن و به زمین دستور داد.»

۲.۲ - الْمُتَلَكِّىءِ - خطبه ۹۰ (خلقت اشیاء)

و درباره خلقت اشياء فرموده:
«فَتَمَّ خَلْقُهُ بِأَمْرِهِ، وَ أَذْعَنَ لِطاعَتِهِ، وَ أَجابَ إِلى دَعْوَتِهِ، لَم يَعْتَرِضْ دونَهُ رَيْثُ الْمُبْطِىءِ، وَ لا أَناةُ الْمُتَلَكِّىءِ
يعنى «در پيروى از امر خلقت نه تثاقل و سنگينى تأخيركننده پيش آمد و نه تعلّل‌كننده به وجود آمد بلكه اشياء همه از فرمان حق پيروى كردند.»


از این ماده فقط دو بار در «نهج البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۴۸.    
۲. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ص۱۵۴.    
۳. شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۸۲.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۴۰۵، خطبه ۱۸۲.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۲۵، خطبه ۱۷۰.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۶۱، خطبه ۱۸۲.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۰۳، خطبه ۱۸۲.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۹۹.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۰۴.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۷، ص۳۶.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۳۰۸.    
۱۲. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۸۱.    
۱۳. فصلت/سوره۴۱، آیه۱۱.    
۱۴. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۷۷.    
۱۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۳۶۵.    
۱۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۵۵۳.    
۱۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۸.    
۱۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۲، ص۲۱.    
۱۹. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۱۸۶، خطبه ۹۰.    
۲۰. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۶۴، خطبه ۸۹.    
۲۱. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۲۷، خطبه ۹۱.    
۲۲. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۸۳، خطبه ۹۱.    
۲۳. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۲۲.    
۲۴. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۲۵.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۷۳.    
۲۶. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۳۳۱.    
۲۷. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۴۱۶.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «لکأ»، ج۲، ص۹۴۸.    






جعبه ابزار