• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تَطَیُّر (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





تَطَیُّر (به فتح تاء و طاء و تشدید و ضم یاء) از واژگان قرآن کریم از باب تَفَعُّل، به معنای فال بد زدن است.



تَطَیُّر از باب تَفَعُّل، به معنی فال بد زدن است‌.


(قالُوا اِنَّا تَطَیَّرْنا بِکُمْ...) (آنان گفتند: ما شما را به فال بد گرفته‌ايم...) گاهی تاء را در طاء ادغام کرده و به اولش همزه می‌آورند مثل‌ (قالُوا اطَّیَّرْنا بِکَ وَ بِمَنْ مَعَکَ) (آنها گفتند: ما تو را و كسانى كه با تو هستند به فال بد گرفتيم...)
طیره به معنی فال بد است. راغب اصفهانی می‌گوید: اصل تطیّر در فال زدن با پرندگان است سپس در هر فال بد بکار می‌رود. ابن اثیر در النهایه گفته: اصل آن درباره پرندگان و آهوان و غیر آنهاست که از طرف راست یا چپ شخص می‌آمدند و این آنها را از مقاصدشان باز می‌داشت. در اقرب الموارد گفته: سانح آن است که از طرف راست آید و مقابل آن بارح است که از جانب چپ آید، عرب با سانح فال نیک و با بارح فال بد می‌زد.
[۱۵] شرتونی، سعید، اقرب الوارد، ماده تطیّر.

قول مجمع البیان در معنی سانح و بارح ذیل آیه‌ (وَ کُلَّ اِنسانٍ اَلْزَمْناهُ‌ طائِرَهُ‌ فِی عُنُقِهِ) (و هر انسانى، اعمالش را بر گردنش آويخته‌ايم...) بر خلاف اقرب الموارد است.
در تفسیر المیزان از الکشاف نقل شده: اعراب با پرندگان فال می‌زدند و آن‌را زجر می‌نامیدند، در مسافرت اگر پرنده از نزدشان می‌گذشت آن‌را به پرواز وا می‌داشتند، اگر از چپشان به راستشان می‌گذشت فال نیک می‌زدند و اگر بالعکس می‌پرید به فال بد می‌گرفتند لذا فال بد را تطیّر خواندند.


۱. یس/سوره۳۶، آیه۱۸.    
۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۴۱.    
۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۷۴.    
۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۱۰۸.    
۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۲۶۴.    
۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۰، ص۳۸۰.    
۷. نمل/سوره۲۷، آیه۴۷.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۸۱.    
۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۵، ص۳۷۳.    
۱۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۵، ص۵۳۲.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۳۹۱.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۸، ص۱۲۲.    
۱۳. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۵۲۸.    
۱۴. ابن اثیر، النهایه فی غریب الحدیث والاثر، ج۳، ص۱۵۲.    
۱۵. شرتونی، سعید، اقرب الوارد، ماده تطیّر.
۱۶. اسراء/سوره۱۷، آیه۱۳.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۸۳.    
۱۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۲۲۹.    
۱۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۳، ص۵۳.    
۲۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۳، ص۷۳.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «طیر»، ج۴، ص۲۶۲.    






جعبه ابزار