• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تَحیَّت (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: تَحیَّت (قاموس قرآن (جلد ۲))
مقالات مرتبط: تحیّت (لغات‌قرآن)، تَحیَّت (مفردات‌نهج‌البلاغه)، تحیت.


تَحِيَّة ( به فتح تاء و یاء) یا تَحِيَّت (به فتح تاء و یاء) از واژگان قرآن کریم به معنای هر دعا و ثنا و تعارفی است که شخص در روبرو شدن با شخص دیگر بر زبان می‌آورد، به معنای سلام کردن و دعا برای بقا و حیات نیز می باشد، لکن تحیّت اعم از سلام کردن است و سلام کردن از مصادیق آن می‌باشد.


تَحِيَّة
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۲، ص۲۱۳.    
[۲] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۱، ص۱۱۳.    
هر دعا و ثنا و تعارفی است که شخص در روبرو شدن با شخص دیگر بر زبان می‌آورد و آن‌ در اصل مصدر حَیَّاکَ‌ اللَّهُ است.
[۳] رشید رضا، محمد، تفسیر المنار، ج۵، ص۲۵۳.    
نظر به اصل مادّه، معنای زنده ماندن و زنده نگه داشتن می‌دهد چنانکه مجمع آن را سلام کردن و بقا گفته و راغب گوید: آن از حیات است و سپس دعا بر حیات را تحیّت گفته‌اند.
[۴] راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ط دار القلم، ص۲۷۰.    
در اقرب می‌گوید: «حَیَّاهُ‌ اللّه‌ تَحِیَّةً» یعنی خدا عمر او را زیاد کند.
[۵] شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۱، ص۷۶۰.    


(وَاِذا حُیِّیتُمْ‌ بِتَحِیَّةٍ فَحَیُّوا بِاَحْسَنَ مِنْها اَوْ رُدُّوها اِنَّ اللَّهَ کانَ عَلی‌ کُلِّ شَیْ‌ءٍ حَسِیباً)
[۶] نساء/سوره۴، آیه۸۶.    

(هرگاه به شما تحيتى گويند، پاسخ آن را بهتر از آن بدهيد؛ يا لااقل به همان‌گونه پاسخ گوييد. خداوند حساب همه چيز را دارد.)
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۹۱.    
[۸] طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، ج۵، ص۲۹-۳۰.    
[۹] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۵، ص۴۴.    

علی هذا تحیّت اعمّ از سلام کردن است و سلام کردن از مصادیق آن می‌باشد چنانکه در مجمع ذیل آیه فوق از امام باقر (علیه‌السّلام) و امام صادق (علیه‌السّلام) نقل شده که تحیّت سلام کردن و سایر نیکی‌هاست.
[۱۰] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۳، ص۱۴۷-۱۴۸.    
[۱۱] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۵، ص۲۷۴-۲۷۵.    

و روایت هست: کنیزی طاقه ریحانی پیش امام حسین (علیه‌السّلام) آورد، حضرت او را آزاد کرد، گفتند: یک طاقه ریحان چه ارزشی دارد تا او را آزاد کنی؟ فرمود: خدا ما را چنین ادب فرموده آنگاه امام (علیه‌السّلام) آیه‌ وَ اِذا حُیِّیتُمْ‌... را خواند و فرمود: بهتر از هدیّه او آزاد کردنش بود و از آیه‌: (... تَحِیَّتُهُمْ‌ فِیها سَلامٌ‌)
[۱۲] ابراهیم/سوره۱۴، آیه۲۳.    
(و تحيّت آنها در آن، «سلام» است.)
[۱۳] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۵۸.    
[۱۴] طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، ج۱۲، ص۵۰.    
[۱۵] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۲، ص۷۰.    
[۱۶] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۶، ص۷۳.    
[۱۷] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۳، ص۱۲۵.    
نیز روشن می‌شود که سلام کردن از مصادیق تحیّت است.
[۱۸] قرشی، باقرشریف، حیاة الإمام الحسین، ج۱، ص۱۲۹.    

معنی آیه اوّل چنین است: «چون به شما از کسی تحیّتی شد، تحیّتی بهتر از آن یا مثل آن را برگردانید خدا بر همه چیز حسابگر است.» اگر سلام کردن را مصداق آیه بگیریم معنی آن است چون کسی به شما سلام علیکم گفت، در مقابل سلام علیکم و یا سلام علیکم و رحمة اللَّه بگوئید و اگر نیکوئی دیگری و یا دعائی را مصداق بدانیم مراد آن می‌شود که با مثل آن یا با بهتر از آن تلافی کنید.
(فَاِذا دَخَلْتُمْ بُیُوتاً فَسَلِّمُوا عَلی‌ اَنْفُسِکُمْ‌ تَحِیَّةً مِنْ عِنْدِ اللَّهِ مُبارَکَةً طَیِّبَةً...)
[۱۹] نور/سوره۲۴، آیه۶۱.    
«چون به خانه‌ها وارد شدید بر خودتان سلام کنید آن تحیّتی است از جانب خدا مبارک و پاکیزه است.»
[۲۰] طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، ج۱۵، ص۱۶۵-۱۶۶.    
[۲۱] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۵، ص۲۲۹.    
[۲۲] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۷، ص۲۷۴.    
[۲۳] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۷، ص۱۷۳.    
در مجمع از حضرت صادق (علیه‌السّلام) نقل است که آن، سلام شخص بر اهل بیت (علیهم‌السّلام) است و آنها جواب می‌دهند و آن سلام شماست بر خودتان‌ تَحِیَّةً مِنْ عِنْدِ اللَّهِ‌ مشعر آنست که سلام کردن بجای تحیّاتیکه در جاهلیت بود تشریع شده است.
[۲۴] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۷، ص۲۷۴.    


۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۲، ص۲۱۳.    
۲. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۱، ص۱۱۳.    
۳. ↑ رشید رضا، محمد، تفسیر المنار، ج۵، ص۲۵۳.    
۴. ↑ راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ط دار القلم، ص۲۷۰.    
۵. ↑ شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۱، ص۷۶۰.    
۶. ↑ نساء/سوره۴، آیه۸۶.    
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۹۱.    
۸. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، ج۵، ص۲۹-۳۰.    
۹. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۵، ص۴۴.    
۱۰. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۳، ص۱۴۷-۱۴۸.    
۱۱. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۵، ص۲۷۴-۲۷۵.    
۱۲. ↑ ابراهیم/سوره۱۴، آیه۲۳.    
۱۳. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۵۸.    
۱۴. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، ج۱۲، ص۵۰.    
۱۵. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۲، ص۷۰.    
۱۶. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۶، ص۷۳.    
۱۷. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۳، ص۱۲۵.    
۱۸. ↑ قرشی، باقرشریف، حیاة الإمام الحسین، ج۱، ص۱۲۹.    
۱۹. ↑ نور/سوره۲۴، آیه۶۱.    
۲۰. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، ج۱۵، ص۱۶۵-۱۶۶.    
۲۱. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۵، ص۲۲۹.    
۲۲. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۷، ص۲۷۴.    
۲۳. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۷، ص۱۷۳.    
۲۴. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۷، ص۲۷۴.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «تحیت»، ج۲، ص۲۱۳-۲۱۵.    


رده‌های این صفحه : مفردات قرآن | واژه شناسی واژگان سوره ابراهیم | واژه شناسی واژگان سوره نساء | واژه شناسی واژگان سوره نور
جعبه ابزار