• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

توشه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


مقالات مرتبط: زاد (مفردات‌قرآن)، تَزَوَّدوا (لغات‌قرآن)، زَوَد (مفردات‌نهج‌البلاغه)، زود (مقالات مرتبط).


زاد راه و خوراک و پوشاک لازم در سفر را توشه گویند. از آن به مناسبت در باب حج و اطعمه و اشربه سخن رفته است.


امام خمینی در تحریرالوسیله می‌فرماید: استطاعت‌ از نظر مالی و سلامتی و توانمندی بدن و باز بودن راه و امنیت آن و وسعت داشتن وقت و کافی بودن آن برای حج یکی از شرایط وجوب حج است.
[۱] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۳۹۲، کتاب الحج، القول فی شرائط وجوب حجة الاسلام، ثالثها.    
به‌ عبارت‌ دیگر «قدرت عقلی در وجوب حج کافی نیست، بلکه در وجوب آن استطاعت شرعی معتبر است و استطاعت شرعی توشه سفر و مرکب و سایر چیزهایی که در آن اعتبار دارد می‌باشد، و با نبودن چنین استطاعتی، حج واجب نیست و کفایت از حجة الاسلام نمی‌کند؛ بدون اینکه بین کسی که با پیاده رفتن و کسب کردن در راه بتواند حج کند و غیر او فرقی باشد؛ خواه چنین کاری مخالف شان و شخصیت او باشد یا نباشد. و (همچنین) بین دور و نزدیک فرقی نیست.»
[۲] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۳۹۲، کتاب الحج، القول فی شرائط وجوب حجة الاسلام، مسالة ۹.    
و این‌که «بودن عین زاد و راحله نزد شخص شرط نیست؛ بلکه وجود مالی که جهت تحصیل زاد و راحله امکان صرفش باشد، کفایت می‌کند؛ نقد باشد یا کالاهای غیرنقدی.»
[۳] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۳۹۲، کتاب الحج، القول فی شرائط وجوب حجة الاسلام، مسالة ۱۰.    
و مقصود از توشه‌ و مرکب آن چیزی است که به‌حسب حال او از نظر توانمندی و ناتوانی (جسمی) و بالا و پایین بودن شان (اجتماعی او) در سفر حج به آن نیازمند است و کمتر از آن کفایت نمی‌کند و (تشخیص در) همه این موارد واگذار به عُرف است. و اگر با نبود چنین زاد و راحله‌ای، با تکلّف، حج به جا آورد کفایت از حجة الاسلام نمی‌کند، چنان که اگر کاسبی باشد که بتواند در راه، توشه و مرکب را تحصیل کند، واجب نمی‌باشد و کفایت از حجة الاسلام نمی‌کند.
[۴] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۳۹۲، کتاب الحج، القول فی شرائط وجوب حجة الاسلام، مسالة ۱۱.    
خلاصه آنکه از شرایط تحقق استطاعت داشتن توشۀ رفت و برگشت- اعم از خوردنی، نوشیدنی، پوشیدنی و دیگر امکانات لازم سفر- مطابق شأن حاجی است؛ چه عین آن را داشته باشد یا پول آن را و چه خود، مالک آن باشد یا دیگری آن را به وی بذل کرده باشد، مانند آنکه دیگری بگوید:
هزینۀ حج تو و نیز هزینۀ خانواده‌ات را تا زمان بازگشت از سفر حج تأمین می‌کنم.
[۵] جواهری نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام ج۱۷، ص۲۴۸.    
[۶] جواهری نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام ج۱۷، ص۲۵۴.    
[۷] جواهری نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام ج۱۷، ص۲۶۱.    


از مستحبات سفر، داشتن توشه و توشۀ نیکو فراهم کردن و وسعت دادن در آن بویژه در سفر حج و بذل آن به همسفران است؛ لیکن در سفر زیارتی کربلا- برای کسانی که در نزدیکی کربلا سکونت دارند، مانند مردم عراق- برداشتن غذای خوب مکروه است.
[۸] بحرانی، یوسف، الحدائق الناضرة ج۱۴، ص۵۱-۵۳.    
[۹] یزدی، سید محمد کاظم، العروة الوثقی ج۲، ص۴۱۵.    


خوردن میته و نیز توشه برداشتن آن هنگام ضرورت جایز است.
[۱۰] جواهری نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام ج۳۶، ص۴۳۱.    


۱. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۳۹۲، کتاب الحج، القول فی شرائط وجوب حجة الاسلام، ثالثها.    
۲. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۳۹۲، کتاب الحج، القول فی شرائط وجوب حجة الاسلام، مسالة ۹.    
۳. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۳۹۲، کتاب الحج، القول فی شرائط وجوب حجة الاسلام، مسالة ۱۰.    
۴. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۳۹۲، کتاب الحج، القول فی شرائط وجوب حجة الاسلام، مسالة ۱۱.    
۵. ↑ جواهری نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام ج۱۷، ص۲۴۸.    
۶. ↑ جواهری نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام ج۱۷، ص۲۵۴.    
۷. ↑ جواهری نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام ج۱۷، ص۲۶۱.    
۸. ↑ بحرانی، یوسف، الحدائق الناضرة ج۱۴، ص۵۱-۵۳.    
۹. ↑ یزدی، سید محمد کاظم، العروة الوثقی ج۲، ص۴۱۵.    
۱۰. ↑ جواهری نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام ج۳۶، ص۴۳۱.    


• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۲، ص۶۶۵.    
• ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر)    ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی    


رده‌های این صفحه : استطاعت | حج | دیدگاه های فقهی امام خمینی | فقه
جعبه ابزار