تهییج تالم
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تهييج تألم یکی از
اصطلاحات به‌کار رفته در
علم منطق بوده و به معنای ایجاد حالت تاثر روحی؛ از فواید
صنعت شعر است.
تهییج از فواید صنعت شعر است و منافع زیادی در زندگی انسانی چه امور سیاسی، چه اجتماعی و دینی و نیز امور فردی بر آن مترتب است، زیرا می‌تواند نفوس و احساسات را در مسیری خاص برانگیزاند. تهییج در لغت به معنای به هیجان آوردن، برانگیختن و به جنبش درآوردن است و از حالت‌ها و ویژگی‌های نفس آدمی است.
تهییج، صور گوناگونی دارد، همچون:
۱. تهییج
بکاء: به معنای به گریه‌انداختن و ایجاد حزن است که در مجالس عزا و ماتم استفاده می‌شود. بکاء به معنای
گریه و گریه عبارت است از: نوعی رقت قلب که فرو ریختن
اشک از چشم از شدت اندوه و تاثر را در پی دارد.
۲. تهییج تالم: به ایجاد حالت تاثر روحی گویند. تالم به معنای دردمند شدن است.
۳. تهییج توجّع: ایجاد حالت شِکوه از
درد و بیقراری است.
۴. تهییج خون: ایجاد حالت
خون‌خواهی و
انتقام را گویند.
۵. تهییج شوق: ایجاد حالت
شوق و ذوق‌زدگی است. اشباع تمایلات حسی را لذت و اشباع تمایلات روحی را «شوق» و «اراده» گویند.
۶. تهییج شهوت: به برانگیختن
شهوت گوینده شهوت، میل شدید به بهره‌مندی از لذت‌های حسی و فرو رفتن در آنهاست.
۷. تهییج طرب: به معنای ایجاد حالت شور و شادمانی است. طَرَب، جنبش ناشی از
شادی و
نشاط است.
۸. تهییج حماسی: به ایجاد روحیه حماسه و
شجاعت در جنگ‌ها گویند.
حماسه به معنای شجاعت، دلاوری و دلیری است و شعر حماسی، نوعی شعر در وصف پهلوانان و داستان‌هایی از نبردها و دلاوری‌هاست. اینها حالت‌های مختلف روح و نفس آدمی است و شعر می‌تواند همه این حالات را در انسان برانگیزاند.
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:
• گرامی، محمدعلی، منطق مقارن.
•
مظفر، محمدرضا، المنطق.
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «تهییج تالم»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۲/۱۱.
