تقوا و عمل به تکلیف (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در سوره‌های
بقره و
طلاق آمده است که
تقوا، زمینه ساز عمل به احکام و
تکالیف خدا است.
در
سوره بقره تقوای الهی، زمینه ساز عمل به احکام و
تکالیف خدا معرفی شده است:
الطـلـق مرتان فامساک بمعروف او تسریح باحسـن ولا یحل لکم ان تاخذوا مما ءاتیتموهن شیــا الا ان یخافا الا یقیما حدود الله فان خفتم الا یقیما حدود الله فلا جناح علیهما فیما افتدت به تلک حدود الله فلا تعتدوها ومن یتعد حدود الله فاولـئک هم الظــلمون• فان طـلقها فلا تحل له من بعد حتی تنکح زوجـا غیره فان طـلقها فلا جناح علیهما ان یتراجعا ان ظنا ان یقیما حدودالله وتلک حدود الله یبینها لقوم یعلمون• واذا طـلقتم النساء فبلغن اجلهن فامسکوهن بمعروف او سرحوهن بمعروف ولا تمسکوهن ضرارا لتعتدوا ومن یفعل ذلک فقد ظـلم نفسه ولا تتخذوا ءایـت الله هزوا واذکروا نعمت الله علیکم وما انزل علیکم من الکتـب والحکمة یعظکم به واتقوا الله واعلموا ان الله بکل شیء علیم• والولدت یرضعن اولـدهن حولین کاملین لمن اراد ان یتم الرضاعة وعلی المولود له رزقهن وکسوتهن بالمعروف لاتکلف نفس الا وسعها لاتضار ولدة بولدها ولا مولود له بولده وعلی الوارث مثل ذلک فان ارادا فصالا عن تراض منهما وتشاور فلا جناح علیهما وان اردتم ان تسترضعوا اولـدکم فلا جناح علیکم اذا سلمتم ما ءاتیتم بالمعروف واتقوا الله واعلموا ان الله بما تعملون بصیر. «
طلاق (
رجعی ) دو بار است پس از آن یا (باید
زن را) بخوبی نگاه داشتن یا بشایستگی آزاد کردن و برای شما روا نیست که از آنچه به آنان داده‌اید چیزی بازستانید مگر آنکه (طرفین) در به پا داشتن حدود
خدا بیمناک باشند پس اگر بیم دارید که آن دو
حدود خدا را برپای نمی‌دارند در آنچه که (زن برای آزاد کردن خود)
فدیه دهد گناهی بر ایشان نیست این ست حدود احکام الهی پس از آن تجاوز مکنید و کسانی که از حدود احکام الهی تجاوز کنند آنان همان ستمکارانند؛ و اگر (شوهر برای بار سوم) او را طلاق گفت پس از آن دیگر (آن زن) برای او
حلال نیست تا اینکه با شوهری غیر از او
ازدواج کند (و با او همخوابگی نماید) پس اگر (
شوهر دوم) وی را طلاق گفت اگر آن دو (
همسر سابق) پندارند که حدود خدا را برپا می‌دارند گناهی بر آن دو نیست که به یکدیگر بازگردند و اینها حدود احکام الهی است که آن را برای قومی که می‌دانند بیان می‌کند؛ و چون آنان را
طلاق گفتید و به پایان
عده خویش رسیدند پس بخوبی نگاهشان دارید یا بخوبی آزادشان کنید و (لی) آنان را برای (آزار و) زیان رساندن (به ایشان) نگاه مدارید تا (به حقوقشان) تعدی کنید و هر کس چنین کند قطعا بر خود
ستم نموده است و آیات
خدا را به ریشخند مگیرید و
نعمت خدا را بر خود و آنچه را که از
کتاب و
حکمت بر شما نازل کرده و به (وسیله) آن به شما اندرز می‌دهد به یاد آورید و از خدا پروا داشته باشید و بدانید که خدا به هر چیزی داناست؛ .... ؛ و مادران (باید) فرزندان خود را دو
سال تمام
شیر دهند (این حکم) برای کسی است که بخواهد دوران
شیرخوارگی را تکمیل کند و
خوراک و
پوشاک آنان (مادران) به طور شایسته بر عهده پدر است هیچ کس جز به قدر وسعش مکلف نمی‌شود هیچ مادری نباید به سبب فرزندش زیان ببیند و هیچ پدری (نیز) نباید به خاطر فرزندش (
ضرر ببیند) و مانند همین (احکام) بر
عهده وارث (نیز) هست پس اگر (
پدر و
مادر ) بخواهند با رضایت و صوابدید یکدیگر
کودک را (زودتر) از
شیر بازگیرند گناهی بر آن دو نیست و اگر خواستید برای فرزندان خود
دایه بگیرید بر شما گناهی نیست به شرط آنکه چیزی را که پرداخت آن را به عهده گرفته‌اید به طور شایسته بپردازید و از خدا پروا کنید و بدانید که خداوند به آنچه انجام می‌دهید بیناست.»
یـایها النبی اذا طـلقتم النساء فطـلقوهن لعدتهن واحصوا العدة واتقوا الله ربکم لا تخرجوهن من بیوتهن ولا یخرجن الا ان یاتین بفـحشة مبینة وتلک حدود الله ومن یتعد حدود الله فقد ظـلم نفسه لا تدری لعل الله یحدث بعد ذلک امرا• .... . من یتق الله یجعل له مخرجـا. «ای پیامبر چون زنان را
طلاق گویید در (زمان بندی) عده آنان طلاقشان گویید و حساب آن
عده را نگه دارید و از
خدا پروردگارتان بترسید آنان را از خانه هایشان بیرون مکنید و بیرون نروند مگر آنکه مرتکب کار زشت آشکاری شده باشند این است احکام الهی و هر کس از مقررات خدا (پای) فراتر نهد قطعا به خودش ستم کرده است نمی‌دانی شاید
خدا پس از این پیشامدی پدید آورد؛ پس چون عده آنان به سر رسید (یا) به شایستگی نگاهشان دارید یا به شایستگی از آنان جدا شوید و دو تن (مرد) عادل را از میان خود گواه گیرید و گواهی را برای خدا به پا دارید این است اندرزی که به آن کس که به
خدا و روز بازپسین
ایمان دارد داده می‌شود و هر کس از
خدا پروا کند (خدا) برای او راه بیرون شدنی قرار می‌دهد.»
(«تلک» اشاره به احکام مذکور در آیه است.
در پایان
آیه به عنوان
تاکید در باره تمام احکام گذشته می‌افزاید:
" تنها کسانی که
ایمان به
خدا و
روز قیامت دارند از این
وعظ و
اندرز نتیجه می‌گیرند" (ذلکم یوعظ به من کان یؤمن بالله و الیوم الآخر).
بعضی ذلکم را تنها اشاره به مساله توجه به
خدا و رعایت
عدالت از ناحیه
شهود دانسته‌اند، ولی ظاهر این است که این تعبیر معنی وسیعی دارد و تمام احکام گذشته را در مورد
طلاق دربر می‌گیرد.
به هر صورت این تعبیر دلیل بر اهمیت فوق العاده این احکام است به گونه‌ای که اگر کسی آنها را رعایت نکند و از آن وعظ و اندرز نگیرد گویی
ایمان به
خدا و روز قیامت ندارد.
و از آنجا که گاهی مسائل مربوط به
معیشت و زندگی آینده و یا گرفتاریهای دیگر خانوادگی سبب می‌شود که دو
همسر به هنگام طلاق یا رجوع، و یا دو شاهد به هنگام
شهادت دادن از جاده حق و عدالت منحرف شوند در پایان آیه می‌فرماید: " هر کس از خدا بپرهیزد و ترک
گناه کند خداوند برای او راه نجاتی قرار می‌دهد و مشکلات زندگی او را حل می‌کند" (و من یتق الله یجعل له مخرجا).
و او را از جایی که گمان ندارد روزی می‌دهد" (و یرزقه من حیث لا یحتسب).
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «تقوا»
