تعمیر (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تَعْمير (به فتح تاء و سکون عین) از
واژگان قرآن کریم به معنای اعطاء
زندگی، حفظ بنا و
ترميم آن است.
مشتقات
تَعْمير که در
آیات قرآن آمده عبارتند از:
نُعَمِّرْكُمْ (به ضم نون و فتح عین) به معنای زندگى داديم،
الْعُمْرَةَ (به ضم عین و سکون میم) به معنای عمل عمره،
يَعْمُرُ (به فتح یاء و سکون عین) به معنای آباد می‌کند،
يَعْمُرُوا (به فتح یاء و سکون عین) به معنای آباد کنند،
عِمارَةَ (به کسر عین)به معنای آباد ساختن،
اسْتَعْمَرَكُمْ (به کسر الف، سکون سین و عین و فتح تاء) به معنای خواستن آبادى،
الْمَعْمُورِ (به فتح میم و سکون عین)به معنای بيت المعمور است.
تَعْمير به معنای اعطاء
زندگی است.
عُمْرَه: عمل مخصوصى است از اعمال
حجّ است.
طبرسی فرموده
عمره از عمارة است و آن به معنى زيادت می‌باشد كه آباد كننده زمين آن‌را به وسيله عمارت زيادت مي‌دهد.
نگارنده گويد: بنابر اين علت
تسمیه عمره زايد بودن آن بر حجّ است و يا آن، باعث آباد بودن
بیت اللّه است.
به مواردی از
تَعْمير که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(أَ وَ لَمْ نُعَمِّرْكُمْ ما يَتَذَكَّرُ فِيهِ مَنْ تَذَكَّرَ) «آيا زندگى نداديم به شما آيا زنده نگاه نداشتيم شما را مدتی كه پند شنو در آن متذكر می‌شد؟!.»
(وَ أَتِمُّوا الْحَجَّ وَ الْعُمْرَةَ لِلَّهِ) (و
حجّ و عمره را برای
خدا به اتمام برسانید.)
(إِنَّما يَعْمُرُ مَساجِدَ اللَّهِ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ ...) (مساجد خدا را تنها کسی آباد می‌کند که به خدا و روز بازپسین، ایمان آورده.)
آيا مراد از تعمير حفظ بنا و
ترميم آن است يا آباد نگاه داشتن به وسيله
نظافت و چراغ
روشن كردن و نماز خواندن و غير اينهاست؟ و يا به وسيله اقامت در آن است؟ كه عماره مكان به هر سه معنى آمده است.
به احتمال قوى مراد حفظ بنا و
ترميم آن است كه ظهور عمارت در آن است.
(
مشرکان حق ندارند مساجد خدا را آباد کنند.)
ظهورش در
ترميم بناست نه
زیارت و نماز خواندن است.
(آیا آب دادن به حاجیان و آباد ساختن مسجدالحرام را، همانند
عمل کسی قرار دادید که به خدا و روز بازپسین ایمان آورده و در راه او جهاد کرده است؟! این دو، نزد خدا یکسان نیستند.)
ظهورش در اصلاح بناست.
آيه شريفه گرچه مفهوما اعمّ است ولى جهت نزول آن مبيّن فضيلت
علی بن ابی‌طالب (علیه‌السّلام) است.
عیّاشی در
تفسیر خود از
ابی بصیر از
امام صادق (علیه‌السّلام) نقل كرده كه فرمود به اميرالمؤمنين (صلوات‌اللَّه‌عليه) گفتند: از افضل مناقب خويش ما را خبر ده. فرمود: آرى من و عبّاس و
عثمان بن ابی شیبه در
مسجد الحرام بوديم. عثمان بن ابى شيبه گفت: رسول خدا كليدهاى
کعبه به من داد. عباس گفت: رسول خدا سقاية را كه
زمزم باشد به من داده (تأمين آب حاجيان) ولى يا على به تو چيزى نداده است سپس خدا نازل فرموده:
(أَ جَعَلْتُمْ سِقايَةَ الْحاجِّ وَ عِمارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ كَمَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ جاهَدَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ لا يَسْتَوُونَ عِنْدَ اللَّهِ).
در
مجمع آن‌را به تعبير ديگرى نقل كرده و به جاى عثمان،
طلحة آورده و از
تفسیر طبری و غيره نيز نقل شده است.
يعنى: «خدا شما را از زمين آفريده و از شما آبادى آن‌را خواسته است.»
استعمار، بنابر استفعال، طلب عمارت است. این عبارت اخراى
خلیفة اللّه بودن
انسان است. بعضى‌ها آن‌را عمر دادن گفته‌اند ولى بر خلاف ظاهر است.
«و
سوگند به بيت المعمور.»
رجوع شود به «رقّ»
و روايات بيت المعمور در كتب روايات و تفسير آمده است.
قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «تعمیر»، ج۵، ص۴۲.
