بُکْم (مفردات‌قرآن)

اَبْکَمُ‌ (به فتح همزه، سکون باء و فتح کاف) به معنای گنگ و لال مادرزاد؛
بُکْمٌ‌ (به ضم باء و سکون کاف) جمع ابکم است.

یکی از آن دو لال است و بر چیزی قادر نیست.

مراد از صمّ و بکم در آیه فوق و نظایر آن کسانی‌اند که به حرف حق گوش نمی‌دهند و به آن اقرار نمی‌کنند. در چهار آیه، کلمه صمّ قبل از «بکم» آمده و در آیه ۹۷ اسراء «بکم» از «صمّ» جلوتر آمده است وانگهی بنا بر تصریح طبرسی: اَصَمّ کسی است که کر متولّد شده باشد. علی هذا نمی‌توان گفت علّت جلو افتادن «صمّ» آن است که انسان اوّل کر و بعد لال می‌شود.
زیرا این در صورتی است که لالی و کری از عوارض بعدی باشد ولی بعید نیست که این قاعده را بگوییم که: چون گوش نشنود زبان قادر به تکلّم نخواهد بود، لذا در چهار آیه که راجع به دنیا است «صمّ» بدین اعتبار از «بکم» جلو افتاده است مانند آیه ۹۷ در سوره اسراء.
شاید بدین جهت است که شخص گرفتار اوّل بلا را می‌بیند، بعد اظهار می‌دارد، بعد به کلام دادرس گوش می‌دهد و آنها از هر سه محروم‌اند چون در دنیا نیز آیات حق را نمی‌دیدند، و به حرف حق اعتراف نمی‌کردند و گوش نمی‌دادند و اللَّه العالم.