بُکْم (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بُکْم (به ضم باء و سکون کاف) یکی از
مفردات نهج البلاغه، به معنای
لال مادر زاد است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در مورد افرادی که زبان آن‌ها از گفتن حقیقت لال است، از این واژه استفاده نموده است.
بُکْم (بر وزن قفل) جمع ابکم به معنی لال مادر زاد آمده است.
چنان‌که
طبرسی و
راغب گفته‌اند.
برخی از مواردی که در «
نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) در رابطه با
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرموده است:
«طَبيبٌ دَوّارٌ بِطِبِّهِ ... يَضَعُ من ذلِكَ حَيْثُ الْحاجَةُ إِلَيْهِ، مِنْ قُلوب عُمْي، وَ آذان صُمٍّ، وَ أَلْسِنَة بُكْم.» «آن حضرت طبیب است با طب خود حرکت می‌کند مرحم‌ها و داغ‌ها را هر جا که لازم است از دل‌های کور و گوش‌های کر و زبان‌های لال می‌نهد.»
همچنین در همان
خطبه فرموده است:
«ما لي أَراكُمْ أَشْباحاً بِلا أَرْواح، وَ أَرْواحاً بِلا أَشْباح ... وَ ناظِرَةً عُمْياً، و سامِعَةً صُمّاً، وَ ناطِقَةً بُكْماً.» «چرا شما را می‌بینم مانند اجسام بی‌روح و ارواح بی‌جسم، و چرا شما نگاه کنندگان کور، و شنوندگان کر و گویندگان لال هستید.»
«بکماء» مؤنث ابکم است.
همچنین در
خطبه ۱۹۵ چنین آمده است.
این واژه چهار بار در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «بکم»، ص۱۵۰.
