بَطْش (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بَطْش: (اَشَدَّ مِنْهُمْ بَطْشاً)«بَطْش» (بر وزن فرش) چنان که «
راغب» در «
مفردات» می‌گوید: به معنای «گرفتن چیزی است با قدرت»
و در اینجا با کلمه «اشَدّ» نیز همراه شده که نشانه قدرت و نیروی بیشتری است؛ و گاه به معنای
جنگ و ستیز آمده است، و از آنجا که هنگام مجازات، قبلًا مجرم را با قدرت می‌گیرند، این کلمه به معنای مجازات نیز آمده است.
ترجمه و تفاسیر آیات مربوط به بصائر:
(فَأَهْلَكْنَا أَشَدَّ مِنْهُم بَطْشًا وَمَضَى مَثَلُ الْأَوَّلِينَ) (امّا ما کسانی را که نیرومندتر از آنها بودند هلاک کردیم، و داستان هلاکت پیشینیان گذشت.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: راغب می‌گوید: کلمه
بطش به معنای این است که چیزی را با صولت بگیری.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(وَكَمْ أَهْلَكْنَا قَبْلَهُم مِّن قَرْنٍ هُمْ أَشَدُّ مِنْهُم بَطْشًا فَنَقَّبُوا فِي الْبِلَادِ هَلْ مِن مَّحِيصٍ) (چه بسیار اقوامی را که پیش از آنها هلاک کردیم، اقوامی که از آنان قویتر بودند و شهرها و کشورها را گشودند؛ آیا راه فراری از
عذاب الهی وجود دارد؟!)
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(وَلَقَدْ أَنذَرَهُم بَطْشَتَنَا فَتَمَارَوْا بِالنُّذُرِ) (او آنها را از مجازات ما بیم داد، ولی آنها اصرار بر مجادله و القای شک در برابر انذارهای الهی داشتند.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه
بطشه به معنای گرفتن و دستگیر کردن با شدت است. و معنای آیه این است که:
سوگند می‌خورم که
لوط قوم خود را از دستگیر کردن به شدت ما زنهار داد، ولی آنها با وی در
انذار و زنهارش
مجادله کردند.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(إِنَّ بَطْشَ رَبِّكَ لَشَدِيدٌ) (به یقین مجازات قهرآمیز پروردگارت بسیار
شدید است!)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه
بطش - بطوری که راغب گفته- به معنای گرفتن چیزی با خشم و صولت است. و اگر کلمه
بطش را اضافه کرد به کلمه رب، و آن را هم اضافه کرد به کاف خطاب و فرمود:
بطش ربک برای دلگرمی به تایید و نصرت پروردگارش بود، و اشاره بود به اینکه جباران این امت نیز سهمی از تهدید و وعید قبلی دارند.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «بَطْش»، ص۱۰۴.
