بانویی اصفهانی از دوره صفوی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سراینده «سفرنامه منظوم حج»، بانویی اصفهانی است که از نام و زندگانی وی در منابع، اثری یافت نشده و تنها به خاطر نام شوهرش که
میرزا خلیل بوده، از او با عنوان «زوجه
میرزا خلیل رقم نویس» یاد کرده‌اند؛ بدین ترتیب، ما تنها از نام
شوهر او که شغل وی رقم نویسی «منشی گری» در دیوان اعلی بوده است، آگاهیم.
اولین ویژگی فرد منشی، آشنایی وی با زبان و
ادب بوده تا بتواند متن
احکام را بنویسد و به این ترتیب باید گفت که این بانوی فاضل، در خانه‌ای که تخصص آن در نوشتن احکام بوده، زندگی می‌کرده و به
یقین از همین محیط تاثیر پذیرفته است.
از میان اشعاری که وی سروده، می‌توان آگاهی‌های مختصری در باره زندگی وی به دست آورد؛ وی در
اصفهان می‌زیسته و در این شهر، خویشان فراوانی داشته که مکرر از آنها
اظهار ناخشنودی کرده است. وی از خاندانی ممتاز و برجسته بوده است. دلیل این امر هم خود سفر
حج است که در آن
زمان ، جز برای افراد ثروتمند کاری آسان نبوده است؛ به علاوه، گفته شد که وی همسر منشی دولت صفوی بوده و چنین منصبی در آن دوره می‌توانست
ثروت و موقعیت خوبی به همراه داشته باشد. از لابه لای منظومه می‌توان تا حدودی با زندگی این
زن فرهیخته آشنا شد و چنین به نظر می‌رسد که سرزمین آباء و اجدادی او، دولت آباد
قزوین و یا شهر اردوباد در ساحل رود ارس بوده است.
از میان اشعار منظومه همچنین می‌توان تا حدی روحیات او را دریافت. گفتنی است با توجه به اشاره وی به آقا کمال، خزانه دار شاه سلطان حسین صفوی (سلطنت ۱۱۰۵- ۱۱۳۵ ق)، می‌توان به
حدس قوی گفت که او در اواخر عهد صفوی یا به عبارت بهتر، در نیمه نخست
قرن دوازدهم هجری زندگی می‌کرده است. از زمان درگذشت وی اطلاعی در دست نیست و تنها
اثر وی، «
سفرنامه منظوم حج » است.
سفرنامه میرزا ابوالحسن‌خان شیرازی (کتاب) .
نرم افزار جغرافیای جهان اسلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
