با دعای ندبه در پگاه جمعه (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«با دعای ندبه در پگاه جمعه (نقد و بررسی اشکالات سندی و محتوایی دعای ندبه)»،
اثر علی اکبر مهدی پور ، تحلیلی است در باره متن و
سند دعای ندبه و پاسخ به منتقدان آن که به
زبان فارسی و در
سال ۱۳۸۰ ش، نگارش یافته است.
ایجاد
تردید و خدشه وارد کردن برخی در سند و محتوای دعای ندبه، مؤلف را واداشته تا با پژوهشی عمیق تر، به اشکالات وارد شده به این
دعا بپردازد.
کتاب با مقدمه مؤلف در مطرح کردن شبهاتی که در مورد این دعای شریف وجود دارد، آغاز شده و مطالب در پنج فصل، ارائه گردیده است.
مؤلف در ابتدا، نگاهی اجمالی به
تاریخ ندبه سرایی برای آخرین
حجت الهی،
حضرت مهدی علیه‌السّلام انداخته و بعد از پاسخ به شبهات موجود در این زمینه، به تفصیل
سند دعای ندبه و برخی اشکالات محتوایی این دعا را مورد بررسی و تحقیق قرار داده و با ارائه نمونه‌هایی از استنادات فقهای
شیعه به دعای ندبه، مطالب را به پایان رسانده است.
نویسنده، دعای ندبه را بیانگر
تاریخ فشرده‌ای از حضور حجت‌ها و اولیای الهی بر پهنه
خاک می‌داند که از
آدم علیه‌السّلام شروع شده و تا آخرین حجت
خدا ، حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ادامه می‌یابد.
از دیدگاه وی،
ندبه برای امام زمان علیه‌السّلام دارای سابقه‌ای بس طولانی است و تمام انبیاء و
ائمه علیه‌السّلام ، آمدن او را
بشارت داده و در فراق او ندبه و زاری کرده‌اند.
فصل اول، در پی آشنایی خواننده با دعای ندبه، نکاتی در مورد این دعا، در دو بخش، ارائه می‌نماید:
۱. سابقه تاریخی ندبه در فراق موعود منتظر: اشاره کوتاهی است به سیره پیشوایان
دین از
پیامبران گذشته، چون
حضرت داود ،
دانیال ،
حیقوق نبی و
عیسی علیه‌السّلام گرفته تا
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و دیگر معصومین علیه‌السّلام که قرن‌ها پیش از
طلوع خورشید امامت ، در فراق آن حضرت می‌سوختند؛ به همراه نقل بخشی از فرمایشات ایشان در مورد حجت منتظر.
۲. بررسی سندی دعای ندبه: سلسله رواتی که این
دعا را نقل کرده‌اند، ذکر شده و مورد بررسی قرار گرفته است، از جمله: ابوجعفر
محمد بن حسین بن سفیان بزوفری، ابوالفرج
محمد بن علی
بن یعقوب
بن اسحاق
بن ابی قره قنائی،
محمد بن جعفر
بن علی
بن جعفر مشهدی حائری و...
فصل دوم، به پاسخ به شبهات و اشکالاتی که در مورد این دعا مطرح شده است، اختصاص دارد.
مؤلف در پی آن است تا پرسش‌هایی که از دیرباز در باره دعای ندبه، به عنوان
اعتراض ، به منظور ایجاد
شبهه و
تردید ، از طرف دشمنان ابراز شده و در مواردی توسط دوستان ناآگاه انتشار یافته را مطرح نموده، پاسخ‌های ساده، روشن و درعین حال مستدل و منطقی آنها را در اختیار خواننده قرار دهد؛ اشکالاتی چون هماهنگی دعای ندبه با عقاید
کیسانیه ، مغایرت آن با
معراج جسمانی
رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم ، صحت و عدم صحت صدور آن از معصوم، ناسازگاری فرازهایی از آن با
قرآن ، منافات با
عقل و...
به عنوان مثال، در شبهه‌ای چنین آمده که دعای ندبه
بدعت است، زیرا این دعا در
زمان رسول اکرم و ائمه علیه‌السّلام نبوده و در هیچ مدرکی ذکری از آن نشده است.
مؤلف در پی پاسخ به این سؤال، دلایلی را مطرح می‌نماید:
۱. این دعا بالخصوص از معصوم صادر شده (
امام صادق علیه‌السّلام)؛
۲. اگر دلیل خاصی هم نداشتیم، عمومات شامل آن می‌شد، زیرا متن آن
حمد پروردگار، درود بر رسول صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و ذکر
مناقب اهل بیت علیه‌السّلام است که همگی مطلوبند؛
۳. بر فرض هم که چنین نباشد، طبق
روایات ، انشای
خطبه ، دعا، مناجات و... که شامل مطالب درست و صحیح اعتقادی باشد، شرعا مانعی ندارد.
فصل سوم، به چند نکته در رابطه با دعای ندبه اشاره می‌کند، از جمله:
۱.
استناد فقهای بزرگ شیعه به بخش‌هایی از این دعا، مانند
شیخ مرتضی انصاری ،
ملا محمدکاظم خراسانی ،
میرزا علی ایروانی و... ؛
۲. منتفی بودن اینکه این
دعا ساخته یکی از علمای بزرگ باشد به دلایل فراوان؛
۳. اینکه چرا به خواندن این دعا در اعیاد چهارگانه سفارش شده است؛
و...
فصل چهارم، اختصاص دارد به متن دعای ندبه که
شیخ عباس قمی رحمة‌الله‌علیه در
مفاتیح الجنان نقل فرموده؛ مطابق با متن
مصباح الزائر سید بن طاووس ، به همراه ترجمه‌ای ساده و روان از این دعای شریف.
فصل پنجم،
آثار نویسندگانی که به
دفاع از حریم دعای ندبه برخاسته و در این زمینه تالیفاتی را به رشته تحریر درآورده‌اند، ذکر شده است، از جمله:
انوار الولایة (
صافی گلپایگانی )، به
عشق مهدی (
محمدشائق قمی )،
پاسخ ما به گفته‌ها (
مهدی مرتضوی لنگرودی )،
تحقیقی درباره دعای ندبه (
رضا استادی ) و...
فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع و مآخذ در انتهای کتاب آمده است.
پاورقی‌ها بیشتر به ذکر منابع اختصاص دارد.
نرم افزار کتابخانه مهدویت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
