ایمان و اطاعت از خدا (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

از اثرات ایمان به خداوند اطاعت از خدا می‌باشد. حقیقت ایمان به خدا، اطاعت از خدا و عمل به دستورات خداوند می‌باشد.

---

ایمان به خدا، مستلزم اطاعت از او می‌باشد:
«ءامن الرسول بما انزل الیه من ربه والمؤمنون کل ءامن بالله... وقالوا سمعنا واطعنا...؛ پیامبر، به آنچه از سوی پروردگارش بر او نازل شده، ایمان آورده است. (و او، به تمام سخنان خود، کاملاً مؤمن می‌باشد.) و همه مؤمنان (نیز)، به خدا ایمان آورده‌اند... گفتند: ما شنیدیم و اطاعت کردیم ...»
«ویقولون ءامنا بالله وبالرسول واطعنا ثم یتولی فریق منهم من بعد ذلک وما اولـئک بالمؤمنین• انما کان قول المؤمنین اذا دعوا الی الله ورسوله لیحکم بینهم ان یقولوا سمعنا واطعنا واولـئک هم المفلحون؛ آنها می‌گویند: به خدا و پیامبر ایمان داریم و اطاعت می‌کنیم! ولی بعد از این ادّعا، گروهی از آنان رویگردان می‌شوند؛ آنها (در حقیقت) مؤمن نیستند!• ...• سخن مؤمنان، هنگامی که بسوی خدا و رسولش دعوت شوند تا میان آنان داوری کند، تنها این است که می‌گویند: شنیدیم و اطاعت کردیم! و اینها همان رستگاران واقعی هستند.»

---

در آیات گذشته عکس العمل منافقان تاریک دل را که در ظلمات متراکم و بعضها فوق بعض قرار داشتند، در برابر داوری خدا و پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) دیدیم که چگونه از داوری عدل پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) سر باز می‌زدند گویی می‌ترسیدند خدا و پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) حق آنها را پایمال کند!. آیات مورد بحث نقطه مقابل آن یعنی برخورد مؤمنان را با این داوری الهی تشریح می‌کند و می‌گوید: هنگامی که مؤمنان برای داوری به سوی خدا و رسولش فرا خوانده شوند یک سخن بیشتر ندارند و آن این است که می‌گویند شنیدیم و اطاعت کردیم (انما کان قول المؤمنین اذا دعوا الی الله و رسوله لیحکم بینهم ان یقولوا سمعنا و اطعنا). چه تعبیر جالبی، سمعنا و اطعنا (شنیدیم و اطاعت کردیم) کوتاه و پر معنی.
جالب اینکه کلمه انما که برای حصر است می‌گوید: آنها جز این سخنی ندارند و سر تا پایشان همین یک سخن است و راستی حقیقت ایمان نیز همین است و بس سمعنا و اطعنا.
کسی که خدا را عالم به همه چیز می‌داند، و بی نیاز از هر کس، و رحیم و مهربان به همه بندگان، چگونه ممکن است داوری کسی را بر داوری او ترجیح دهد؟ و چگونه ممکن است عکس العملی جز شنیدن و اطاعت کردن در برابر فرمان و داوری‌هایش نشان دهد؟ و چه وسیله خوبی است برای پیروزی مؤمنان راستین و چه آزمون بزرگی؟! لذا در پایان آیه می‌فرماید: رستگاران واقعی آنها هستند (و اولئک هم المفلحون). کسی که زمام خود را به دست خدا بسپارد، و او را حاکم و داور قرار دهد بدون شک در همه چیز پیروز است، چه در زندگی مادی و چه معنوی.

---

می‌افزاید: مؤمنان علاوه بر این ایمان راسخ و جامع، در مقام عمل نیز گفتند: ما شنیدیم و اطاعت کردیم پروردگارا! (انتظار) آمرزش تو را (داریم) و بازگشت (همه ما) به سوی تو است (و قالوا سمعنا و اطعنا غفرانک ربنا و الیک المصیر).
سمعنا در بعضی از موارد به معنی فهمیدیم و تصدیق کردیم آمده است که یک نمونه‌اش همین آیه است، یعنی دعوت پیامبرانت را با تمام وجود خود پذیرفتیم و در مقام اطاعت و پیروی در آمدیم. ولی خداوندا! بالاخره ما انسانیم و گاه غرائز و هوس‌ها بر ما چیره می‌شود و دچار لغزش می‌شویم، از تو انتظار آمرزش داریم و می‌دانیم که سرانجام کار ما به سوی تو است. و به این ترتیب ایمان به مبدأ و معاد و رسولان الهی با التزام عملی به تمام دستورات الهی همراه و هماهنگ می‌گردد.

---