• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اولین سوره (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: اولین سوره.


نزول اولین سوره در قرآن ذکر نشده است، اما مفسرین طبق روایات دیدگاه‌های متفاوتی دارند و اکثرا قائل هستند بر اینکه اولین سوره‌ای که نازل شد سوره علق می‌باشد.



در مقدمه تفسیر برهان ج۱ ص۲۹ از کلینی به اسنادش از امام صادق (علیه‌السّلام) نقل کرده که فرمود: اولین چیزی که به رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نازل شد (بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ•اقْرَاْ بِاسْمِ رَبِّکَ...) تا آخر و آخرین سوره که نازل شد (اِذا جاءَ نَصْرُ اللَّهِ‌) بود. همین حدیث را از صدوق با سندش از حضرت رضا (علیه‌السّلام) نیز نقل کرده و فقط در آن «الی آخره» ندارد.
واحدی در مقدّمه اسباب النزول ص۵ در حدود پنج حدیث نقل کرده که اولین نازل شده سوره‌ (اقْرَاْ بِاسْمِ رَبِّکَ‌) است در بعضی‌ها تا آیه پنجم که‌ (عَلَّمَ الْاِنْسانَ ما لَمْ یَعْلَمْ‌) است.
در مجمع در تفسیر سوره علق فرموده: اکثر مفسّران قائل‌اند که اولین چیزی که نازل شد پنج آیه از اول سوره علق است و به قولی سوره مدّثر و به قولی سوره حمد است. ناگفته نماند: سوره نصر بنا بر آنکه نقل شد آخرین سوره تمام است که نازل شده نه آخرین آیه وگرنه رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بعد از نزول آن دو سال زندگی کرده است.
المیزان نیز اول ما نزل را سوره علق دانسته و بعید نمی‌داند که همه‌اش یکجا نازل شده باشد و در تفسیر سوره مدثر گفته: آیات سوره تکذیب می‌کند که اولین سوره باشد زیرا آیات صریح‌اند در اینکه قبل از این آن حضرت آیاتی بر مردم خوانده بود که تکذیب کرده بودند، به عقیده اهل سنت ظاهرا آخرین سوره نازل شده سوره برائت است چنانکه واحدی در مقدمه اسباب النزول گفته و از بخاری نیز نقل کرده است.


۱. علق/سوره۹۶، آیه۱.    
۲. نصر/سوره۱۱۰، آیه۱.    
۳. بحرانی، سید هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۶۹.    
۴. واحدی، علی بن احمد، اسباب النزول ت الحمیدان، ص۱۱-۱۲.    
۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۷۸۰.    
۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۷، ص۱۷۸.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۳۲۲.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۵۴۶.    
۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۷۹.    
۱۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۱۲۳.    
۱۱. واحدی، علی بن احمد، اسباب النزول ت الحمیدان، ص۱۴.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «نزول اولین سوره»، ج۵، ص۲۸۰.    






جعبه ابزار