انذار به حشر (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
انذار مردم نسبت به
حشر، فرمان
خداوند به
پیامبر صلی الله علیه وآله می باشد.
... وتنذر یوم الجمع لا ریب فیه...(و این گونه قرآنی عربی (فصیح و گویا) را بر تو
وحی کردیم تا «
ام القری» (
مکه) و مردم پیرامون آن را انذار کنی و آنها را از روزی که همه خلایق در آن روز جمع می‌شوند و
شک و تردید در آن نیست بترسانی؛ گروهی در بهشتند و گروهی در
آتش سوزان!)
در این
آیه می‌فرماید: غرض از
وحی انذار مردم است، و مخصوصا انذاری که مربوط به
روز قیامت است، روزی که همه مردم در آن جمع می‌شوند و گروهی به سوی
بهشت، و گروهی دیگر به سوی
آتش می‌روند.
چون اگر مردم به چنین روزی
تهدید و انذار نشوند،
دعوت دینی به نتیجه نمی‌رسد و تبلیغ دینی سودی نمی‌بخشد. آن گاه این نکته را بیان می‌کند که دو دسته شدن مردم چیزی است که
مشیت خدای سبحان به آن تعلق گرفته، و به همین منظور
دین را برای مردم تشریع کرده، و از راه وحی مردم را از روز جمع انذار نموده، چون او ولی مردم است، و آنها را بعد از مردن زنده می‌کند، و بین آنان در آنچه اختلاف می‌کردند حکم می‌فرماید.
آن گاه رشته کلام به مساله
توحید ربوبیت کشیده می‌شود، و اینکه به جز خدای تعالی ربی نیست، چون صفاتی که
رب باید داشته باشد مختص به خداست، و هیچ شریکی در هیچ یک از آن صفات شرکت ندارد.
درست است که از ذیل
آیه یعنی جمله" فریق فی الجنة و فریق فی السعیر" استفاده می‌شود که وظیفه
پیامبر هم انذار است و هم
بشارت، ولی از آنجا که تاثیر" انذار" در نفوس مخصوصا در افراد نادان و لجوج عمیقتر است، در آیه، دو بار فقط روی" انذار" تکیه شده، با این تفاوت که در مرحله اول
سخن از انذار شوندگان است، و در مرحله دوم سخن از چیزی است که باید از آن بترسند یعنی دادگاه
قیامت. روزی که به خاطر اجتماع عموم انسانها رسواییش بسیار دردناک و شدیداست.
در اینجا سؤالی مطرح است و آن اینکه آیا از جمله" لتنذر‌ام القری و من حولها" استفاده نمی‌شود که هدف از نزول
قرآن انذار مردم
مکه و اطراف آن است؟ آیا این تعبیر با جهانی بودن
اسلام تضاد ندارد؟! پاسخ این سؤال با توجه به یک نکته روشن می‌شود، و آن اینکه: کلمه"ام القری" که یکی از نامهای مکه است از دو واژه ترکیب یافته"ام" که در اصل به معنی اساس و ابتدا و آغاز هر چیزی است، و مادر را هم به همین جهت"ام" می‌گویند که اساس و اصل فرزندان است.
و" قری" که جمع" قریه" به معنی هر گونه آبادی و
شهر است، اعم از شهرهای بزرگ و کوچک یا روستاها، و شواهد زیادی نیز در قرآن بر این معنی وجود دارد.
اکنون ببینیم چرا" مکه" را"ام القری" نامیده‌اند؟ (مادر و اصل همه آبادیها).
روایات اسلامی تصریح می‌کند که همه
زمین نخست زیر
آب غرق بود و خشکیها تدریجا سر از آب بیرون آوردند (علم امروز نیز این معنی را پذیرفته است).
این روایات می‌گوید: نخستین نقطه‌ای که از زیر آب سر برآورد"
کعبه بود، و سپس خشکیهای زمین از کنار آن گسترش یافت که از آن به عنوان
دحو الارض (گسترش زمین) یاد شده است. با توجه به این تاریخچه روشن می‌شود که" مکه" اصل و اساس و آغاز همه آبادیهای روی زمین است، بنا بر این هر گاه گفته شود"ام القری و من حولها" پیداست که تمام مردم روی زمین را شامل می‌شود.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۰، ص۶۰۵، برگرفته از مقاله «انذار به حشر».
