امید به آخرت (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

خداوند در قرآن به بندگان امیدبخشی داده است مثل امید به بخشش و قبول توبه و امیدواری‌های دیگر، نمونه دیگری از امید دادن خدا امید به آخرت است.

---

امید به سرای آخرت از سفارش‌های شعیب علیه‌السّلام به قومش است:
والی مدین اخاهم شعیبا فقال یـقوم اعبدوا الله وارجوا الیوم الاخر...
و ما بسوی «مدین»، برادرشان «شعیب» را فرستادیم گفت: «ای قوم من! خدا را بپرستید، و به روز بازپسین امیدوار باشید، و در زمین فساد نکنید!»
بعد از داستان لوط و قومش نوبت به اقوام دیگری همچون قوم شعیب و عاد و ثمود و قارون و فرعون می‌رسد که در آیات مورد بحث به هر کدام اشاره فشرده و کوتاهی برای یک نتیجه گیری کلی شده است.
نخست می‌گوید: ما به سوی مدین برادرشان شعیب را فرستادیم (و الی مدین اخاهم شعیبا). تعبیر به برادر، چنان که بارها گفته‌ایم، اشاره به نهایت محبت این پیامبران نسبت به امت‌هایشان و عدم سلطه جویی است، البته این پیامبران غالبا پیوند خویشاوندی با اقوامشان نیز داشتند.
مدین شهری است در جنوب غربی اردن که امروز به نام معان خوانده می‌شود، در شرق خلیج عقبه قرار گرفته، و حضرت شعیب و قومش در آنجا می‌زیستند.
شعیب مانند سایر پیامبران بزرگ خدا دعوت خود را از اعتقاد به مبدأ و معاد که پایه و اساس هر دین و آئین است آغاز کرد، گفت ای قوم من! خدا را بپرستید و به روز قیامت امیدوار باشید (فقال یا قوم اعبدوا الله و ارجوا الیوم الآخر).
ایمان به مبدا سبب می‌شود که انسان احساس مراقبت دقیقی به طور دائم از ناحیه پروردگار بر اعمال خود داشته باشد، و ایمان به معاد انسان را به یاد دادگاه عظیمی می‌اندازد که همه چیز بی کم و کاست در آن مورد بررسی قرار خواهد گرفت. اعتقاد به این دو اصل مسلما در تربیت و اصلاح انسان تاثیر فوق العاده‌ای خواهد داشت.

---

ابراهیم علیه‌السّلام و پیروانش، الگویی مناسب برای امیدواران به خدا و آخرت هستند:
قد کانت لکم اسوة حسنة فی ابرهیم والذین معه.. لقد کان لکم فیهم اسوة حسنة لمن کان یرجوا الله والیوم الاخر...
براى شما سرمشق خوبى در زندگى ابراهيم و كسانى كه با او بودند وجود داشت.... (آرى) براى شما در زندگى آنها اسوه حسنه (و سرمشق نيكويى) بود، براى كسانى كه اميد به خدا و روز قیامت دارند.... .
در این آیه به منظور تاکید، مساله اسوه را تکرار کرده تا علاوه بر تاکید، این معنا را هم بیان کرده باشد که این اسوه تنها برای کسانی است که به خدا و روز جزا امید داشته باشند، و نیز تاسی این گونه افراد به ابراهیم علیه‌السّلام تنها در بیزاری جستن از کفار نیست، بلکه در دعا و مناجات هم از آن جناب تاسی می‌کنند. و ظاهرا مراد از امید خدا، امید ثواب خدا در برابر ایمان به او است. و مراد از امید آخرت، امید پاداش‌هایی است که خدا وعده آن را به مؤمنین داده، پس امید به آخرت کنایه است از ایمان به آخرت.

---

محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم الگوی مناسب امیدواران به خدا و آخرت است:
لقد کان لکم فی رسول الله اسوة حسنة لمن کان یرجوا الله والیوم الاخر...
مسلما برای شما در زندگی رسول خدا سرمشق نیکویی بود، برای آنها که امید به رحمت خدا و روز رستاخیز دارند و خدا را بسیار یاد می‌کنند.
خدای سبحان تحریص و تشویق به جهاد و صبر در پیکار نموده و فرمود: لقد کان لکم هر آینه می‌باشد برای شما‌ ای گروه مکلفین.
فی رسول الله اسوة حسنة یعنی در رسول خدا اقتداء شایسته گفته می‌شود (لی فی فلان اسوة) یعنی برای من به او اقتداء است.
و الاسوه: از اتساء چنانچه قدوه از اقتداء است، اسم است که وضع شده در موضع مصدر و معنایش این است: برای شما به رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم اقتداء است، اگر اقتداء می‌کردید به آن حضرت در یاریش، و صبر با او در موارد جنگ، چنانچه در روز جنگ احد آن بزرگوار صبر نمود هنگامی که دندان‌های پیشین او را شکستند و پیشانیش شکافته شد و عمویش (حضرت حمزه علیه‌السّلام کشته شد و با این مصائب با شما به جان خودش مواسات نمود، پس آیا شما اینگونه مواسات نمودید چنانچه آن حضرت نمود؟
و قول خدا که فرمود:
لمن کان یرجوا الله بدل از قول او (لکم) است و آن تخصیص- بعد از عموم است برای مؤمنین یعنی بدرستی که اقتداء و تاسی به رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم فقط منحصر است لمن کان یرجوا الله برای کسی که امید به خدا دارد. ابن عباس گوید: یعنی امید دارد نعمت و ثوابی را که نزد خداست. مقاتل گوید: یعنی می‌ترسد از خدا و روز قیامتی را که در آن کیفر و پاداش اعمال است و آن قول خداست (و الیوم الآخر).

---