امت معدوده (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
امّت معدوده: (أُمَّةٍ مَّعْدودَةٍ) «امّت معدوده» در روايات متعددى كه از طرف
اهل بیت (علیهم‌السلام) به ما رسيده، «امّت معدوده» به معنى نفرات كم گرفته شده و به ياران
مهدی (علیه‌السلام) اطلاق يافته است. به اين ترتيب (با توجه به
آیه ۸
سوره هود كه اندكى قبل بدان اشاره شد) معنى آيه چنين مى‌شود:
«اگر ما مجازات اين ستمگران و بدكاران را به
قیام مهدی و يارانش واگذار كنيم، آن‌ها مى‌گويند چه چيز جلو عذاب خدا را گرفته است؟»
ولى البته همانطور كه گفتيم معنى ظاهر آيه اين است كه «امّت معدوده» به معنى زمان معدود و معين است.
به موردی از کاربرد «أَمَرَ» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ لَئِنْ أَخَّرْنا عَنْهُمُ الْعَذابَ إِلَى أُمَّةٍ مَّعْدودَةٍ لَّيَقولُنَّ ما يَحْبِسُهُ أَلا يَوْمَ يَأْتيهِمْ لَيْسَ مَصْروفًا عَنْهُمْ وَ حاقَ بِهِم مّا كانواْ بِهِ يَسْتَهْزِئونَ) «اگر مجازات را تا زمان محدودى از آن‌ها به تأخير اندازيم، از روى
استهزا مى‌گويند: «چه چيز مانع آن شده است؟!» آگاه باشيد، آن روز كه
عذاب به سراغشان آيد، از آن‌ها بازگردانده نخواهد شد؛ و آن‌چه را مسخره مى‌كردند، دامانشان را مى‌گيرد.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
صاحب
تفسیر نعمانی به
سند خود از
اسحاق بن عبدالعزیز از
امام صادق (علیه‌السلام) روایت كرده كه در ذيل جمله
(لَئِنْ أَخَّرْنا عَنْهُمُ الْعَذابَ إِلى أُمَّةٍ مَعْدودَةٍ) فرمود: منظور از
عذاب خروج
مهدی (علیه‌السلام)، و منظور از امت معدوده اهل
بدر و اصحاب آن
جنگ است.
مؤلف: اين معنا را
کلینی در
کافی و قمى و
عیاشی در
تفسیر خود از
امام علی و
امام باقر و امام صادق (ع) روايت كرده‌اند.
و در
مجمع البیان است كه بعضى گفته‌اند: منظور از امت معدوده اصحاب مهدى (ع) است كه عددشان سيصد و ده و اندى نفر است- به مقدار عدد اصحاب بدر- كه در روز ظهورش در يک
ساعت دور آن جناب جمع مى‌شوند، همانطور كه قطعات ابرهاى پائيزى دور هم جمع مى‌شوند. آن گاه گفته است: اين معنا از امام ابى جعفر و ابى عبد اللَّه (ع) روايت شد است.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «امت معدوده»، ج۱، ص۹۵.
