در تفاسیرو منابع لغت، چهار معنای اصلی برای این واژه قرآنی ذکر شده که برخی از آنها نزدیک به یکدیگرند: لطیف، محسن، صادقو بسیار نیکوکار. بعلاوه، برخی معانی فرعی و استنباطی نیز برای آن بیان شده است که به یکی از معانی یاد شده بر می‌گردد.
مراد از آن را به لطفی تعبیر کرده که منفعتی شایان توجّه وشأنی بزرگ داشته باشد، و اطلاق واژه «بُرّ» بر گندم، «بِرّ» بر نیکوکاری و «بَّر» بر بیابان را به سبب همین ویژگی در آنها دانسته است.
پس از بیان این معنی گفته است: بِرّ خدا به بندگانش احسان او بر آنان در دنیای ایشان یا دینشان است؛ در دین از راه ایمانوطاعت یا به عطای ثواب برای این دو احسان می‌کند که در دنیا به صورت نعمتهای بی‌شمار او چون نیرو، سلامت، جاه، مقامواولادآشکار می‌شود. وی سپس معانی دیگری آورده که جنبه عرفانی دارند: بَرّ کسی است که بر طالبان خود به نشان دادنِ راه و بر بندگان عابد خود به تفضّلاتوتوفیقمنّت گذارد؛ برّ کسی است که بر سائلان به عطای نیکو و بر عابدان به پاداش جمیل منّت گذارد؛ برّ کسی است که به سبب نافرمانی، احسان خود را قطع نکند.
با تفسیر بَرّ به «رفاقت »، در توضیح آیه، می گوید: «خداوند با بندگانش رفاقت می‌کند؛برای آنان آسانی را اراده کرده نه دشواری را. آنان را به تمام گناهانمؤاخذه نمی‌کند، نیکی را ده برابر پاداش می‌دهد، بدی را یک مجازات بیشتر نمی‌کند، به اراده کار نیک ثواب می‌دهد و بر نیّت کار زشت عقاب نمی‌کند». طریحی
که برای این واژه چهار معنی اصلی ذکر کرده (صدق، گندم، «اسم صوت » وخشکی ) برّ را در قرآن به معنای صادق و «برّ به والدین » را نیز به مفهوم صدق در محبّت دانسته است. راغب اصفهانی
در توضیح مفهوم قرآنی بَرّ می‌گوید که برّ به معنای خشکی است که به سبب گسترده بودن خشکی‌ها، مالاً از آن، مفهوم مجازی نیکوکاری بسیار (التوسع فی فعل الخیر)، استخراج شده است. از سخن او برمی‌آید که تقابل واژه بَرّ (خشکی) با بحرو در نتیجه وجود مفهوم گستردگی در آن، موجب اشتقاقِ بِرّ (توسّع در کار خیر) از آن شده است. وی افزوده است که اگر بِرّ را به خداوند اسناد دهند به معنای توسّعو گستردگی در ثواب است، و اگر به بندگان نسبت دهند به معنای توسعه در طاعتوفرمانبرداری است.
در برابر، برخی لغت شناسان بر آن‌اند که اصل برّ به معنای سِعَهو گستردگی است و برّ به معنای خشکی (در برابر بحر) از آن گرفته شده و سپس کاربرد آن در شفقت، احسانو رسیدگی به خویشان (صله ارحام ) رایج شده است.
