در تفاسیر و منابع لغت، چهار معنای اصلی برای این واژه قرآنی ذکر شده که برخی از آنها نزدیک به یکدیگرند: لطیف، محسن، صادق و بسیار نیکوکار. بعلاوه، برخی معانی فرعی و استنباطی نیز برای آن بیان شده است که به یکی از معانی یاد شده بر می‌گردد.
مراد از آن را به لطفی تعبیر کرده که منفعتی شایان توجّه و شأنی بزرگ داشته باشد، و اطلاق واژه «بُرّ» بر گندم، «بِرّ» بر نیکوکاری و «بَّر» بر بیابان را به سبب همین ویژگی در آنها دانسته است.
پس از بیان این معنی گفته است: بِرّ خدا به بندگانش احسان او بر آنان در دنیای ایشان یا دینشان است؛ در دین از راه ایمان و طاعت یا به عطای ثواب برای این دو احسان می‌کند که در دنیا به صورت نعمتهای بی‌شمار او چون نیرو، سلامت، جاه، مقام و اولادآشکار می‌شود. وی سپس معانی دیگری آورده که جنبه عرفانی دارند: بَرّ کسی است که بر طالبان خود به نشان دادنِ راه و بر بندگان عابد خود به تفضّلات و توفیقمنّت گذارد؛ برّ کسی است که بر سائلان به عطای نیکو و بر عابدان به پاداش جمیل منّت گذارد؛ برّ کسی است که به سبب نافرمانی، احسان خود را قطع نکند.
با تفسیر بَرّ به «رفاقت »، در توضیح آیه، می گوید: «خداوند با بندگانش رفاقت می‌کند؛برای آنان آسانی را اراده کرده نه دشواری را. آنان را به تمام گناهانمؤاخذه نمی‌کند، نیکی را ده برابر پاداش می‌دهد، بدی را یک مجازات بیشتر نمی‌کند، به اراده کار نیک ثواب می‌دهد و بر نیّت کار زشت عقاب نمی‌کند». طریحی
که برای این واژه چهار معنی اصلی ذکر کرده (صدق، گندم، «اسم صوت » و خشکی ) برّ را در قرآن به معنای صادق و «برّ به والدین » را نیز به مفهوم صدق در محبّت دانسته است. راغب اصفهانی
در توضیح مفهوم قرآنی بَرّ می‌گوید که برّ به معنای خشکی است که به سبب گسترده بودن خشکی‌ها، مالاً از آن، مفهوم مجازی نیکوکاری بسیار (التوسع فی فعل الخیر)، استخراج شده است. از سخن او برمی‌آید که تقابل واژه بَرّ (خشکی) با بحر و در نتیجه وجود مفهوم گستردگی در آن، موجب اشتقاقِ بِرّ (توسّع در کار خیر) از آن شده است. وی افزوده است که اگر بِرّ را به خداوند اسناد دهند به معنای توسّع و گستردگی در ثواب است، و اگر به بندگان نسبت دهند به معنای توسعه در طاعت و فرمانبرداری است.
در برابر، برخی لغت شناسان بر آن‌اند که اصل برّ به معنای سِعَه و گستردگی است و برّ به معنای خشکی (در برابر بحر) از آن گرفته شده و سپس کاربرد آن در شفقت، احسان و رسیدگی به خویشان (صله ارحام ) رایج شده است.
