اعجاز بیانی قرآن (علوم قرآنی)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

اعجاز بیانی قرآن به معجزه بودن قرآن از جهت فصاحت و بلاغت و صنایع ادبی اطلاق می‌شود.

---

«اعجاز بیانی» یکی از وجوه اعجاز قرآن است که در برخی از منابع علوم قرآنی از آن با عنوان‌های اعجاز ادبی، اعجاز اسلوب بیانی ، اعجاز اسلوبی، اعجاز لغوی، اعجاز فصاحت، اعجاز بلاغی و اعجاز لفظی قرآن تعبیر شده است.

---

برخی از ویژگی‌های اعجاز بیانی قرآن به این شرح است:
۱. فصیح بودن الفاظ و وافی بودن کلمات برای بیان مقصود و مطابقت آن با مقتضای حال و مقام؛
۲. به کارگیری صنایع ادبی و ظرافت‌های بیانی مانند استعاره ، تمثیل ، کنایه ، ارداف ، طباق و…؛
۳. فراگیری واژه‌ها و محدود نبودن ظرفیت آن؛
۴. هماهنگی لفظ و معنا، و آهنگ واژه‌ها با معانی آن؛
۵. رعایت ادب و عفت در گزینش واژه‌ها، مثل واژه‌هایی که کنایه از آمیزش و عمل جنسی است؛ مانند: رفث، مس، لمس و مراوده که در داستان حضرت یوسف و زلیخا از عشوه گری‌های زلیخا به «مراوده» تعبیر شده است؛
۶. دقت در انتخاب و بیان کلمات و ترسیم صحنه‌های حساس به گونه بسیار جالب و شیوا؛
۷. حکمت آموز بودن گزینش واژه‌ها و تقابل آن؛ مانند: (... اشداء علی الکفار رحماء بینهم...) . واژه «شدت» مقابل «لینت» است، نه در مقابل «رحمت»؛ اما خداوند واژه «رحمت» را مقابل «شدت» آورده تا به انگیزه «لینت» اشاره کرده باشد که رحمت است، نه فریب و نفاق.
و در آیات بسیاری، جهل مقابل هدایت و به جای ضلالت آمده است تا انگیزه ضلالت را بیان کند.

---