ارداف
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
به قصد کردن معنایی با
الفاظ نزدیک به
معنای حقیقی گویند.
یکی از انواع
بدیع که شبیه
کنایه است «ارداف» نام دارد و به آن «
تبتیع » نیز می‌گویند؛ «ارداف» یعنی این که
متکلم معنایی را
قصد کند و آن را نه با الفاظی که برای آن وضع شده و نه با الفاظ اشاره‌ای؛ بلکه با لفظی هم ردیف و نزدیک به معنای حقیقی تعبیر کند؛ مانند:(وقضی الامر)؛ "و فرمان گزارده شده".
اصل آن چنین بوده است:«هلک من قضی الله هلاکه و نجی من قضی الله نجاته»؛ یعنی آن کسانی که
خداوند به هلاکتشان
حکم کرده بود، هلاک شدند، و کسانی که نجاتشان را
واجب کرده بود، نجات یافتند.
عدول از لفظ اصلی، برای رعایت
ایجاز و توجه دادن به این است که هلاکت هالکان و نجات ناجیان به دستور کسی تحقق یافت که امرش از بین نمی‌رود و حکمش رد نمی‌شود؛ زیرا هر امری مستلزم آمری است و تحقق خواسته آمر، بر قدرت و غلبه او دلالت دارد؛ در نتیجه، تنها راه نجات از
عقاب و رسیدن به
ثواب ، فرمانبرداری از او است.
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «ارداف».
