اطْرَحوهُ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اطْرَحوهُ:(اقْتُلوا یوسُفَ اَوِ اطْرَحُوهُ) «اطْرَحوهُ» از مادّه
طَرْح (به فتح طاء و سکون راء) به معنای انداختن و دور کردن است.
آیه مورد بحث درباره
یوسف (علیه‌السلام) و برادران اوست، آن‌جا كه مى‌گويد: يوسف را بكشيد يا او را به سرزمين دوردستى بيفكنيد.
حس حسادت، سرانجام برادران يوسف را به طرح نقشه‌اى وادار ساخت. گرد هم جمع شدند و دو پيشنهاد فوق را كه در آيه آمده است مطرح كردند.
به موردی از کاربرد «
اطْرَحوهُ» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(اقْتُلواْ يوسُفَ أَوِ اطْرَحوهُ أَرْضًا يَخْلُ لَكُمْ وَجْهُ أَبيكُمْ وَ تَكونواْ مِن بَعْدِهِ قَوْمًا صالِحينَ) «يوسف را به
قتل رسانيد؛ يا او را به سرزمين دوردستى بيفكنيد؛ تا توجّه پدرتان، فقط به شما باشد؛ و بعد از آن، از
گناه خود
توبه مى‌كنيد؛ و) افراد صالحى خواهيد بود.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند: از برادران يوسف آن كس كه پيشنهاد دوم يعنى:
(أَوِ اطْرَحوهُ أَرْضاً) را پذيرفت آن را مقيد به قيدى كرد كه هر چه باشد با
رعایت آن
جان يوسف از كشته شدن و يا هر خطرى كه منتهى به
هلاکت او گردد محفوظ بماند، خلاصه با پيشنهاد اول كه كشتن او بود مخالفت كرد، و پيشنهاد دوم را هم به اين
شرط قبول كرد كه به نحوى انجام گيرد كه سبب هلاكت او نشود، مثلا او را در چاهى بسيار گود و دور از راه نيندازند كه از
گرسنگی و
تشنگی جان دهد، و در نتيجه
رحم خود را هلاک كرده باشند، بلكه او را در يكى از چاه‌هاى سر راه و كنار جاده بيندازند كه همه روزه قافله در كنارش اطراق مى‌كنند و از آن
آب مى‌كشند، تا در نتيجه قافله‌اى در موقع آب كشيدن او را پيدا نموده با خود به هر جا كه مى‌روند ببرند، كه اگر اين كار را بكنند هم او را ناپديد كرده‌اند و هم
دست و دامن خود را به خونش نيالوده‌اند. از سياق آيات برمى‌آيد كه برادران نسبت به اين پيشنهاد اعتراض نكرده‌اند، و گرنه در
قرآن آمده بود، علاوه بر اين، مى‌بينيم كه همين پيشنهاد را بكار بردند.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «اطرحوه»، ج۳، ص ۸.
