اشتداد
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اشتداد واژه‌ای است که در
فقه در باب
طهارت کاربرد دارد.
«اشتداد» در لغت به معنای «
سرعت گرفتن» آمده است.
در کتب فقهی اشتداد به معانی ذیل آمده: «
غلیظ شدن، زیرو رو شدن، بالا آمدن
عصاره، شدت جوش آمدن
عصاره، سفت و سخت شدن، کف انداختن، بخودی خود
جوش آمدن، شدت و افزایش جوش آمدن، قوت و صلابت، رسیدن به حد
کمال»
در هر صورت برای آن معنای اصطلاحی خاصی ذکر نشده است.
«اشتداد» به تنهایی دارای
حکمی نمی‌باشد، بلکه در ضمن موضوعی، مانند «عصیر عنبی» (
شرابی که از
انگور گرفته می‌شود)
احکام آن بیان می‌شود.
هنگامی که، انگور بجوشد و این جوشش شدت و افزایش پیدا کند، تا زمانی که تبدیل به
سرکه نشود یا دو سوم آن کم نگردد
حرام است.
«کُلّ عصیر اصابته النار، فهو حرام، حتی یذهب ثلثاه و یبقی ثلثه»
هر عصاره‌ای که روی
آتش قرار گیرد حرام است، مگر اینکه بر اثر
حرارت آتش دو سوم آن کم شود و یک سوم آن، باقی بماند.
این
روایت از نظر
دلالت، روشن و از نظر
سند صحیح می‌باشد، و به جز این روایت
احادیث فراوان و معتبری وجود دارد، که می توان به کتب روایی مراجعه نمود.
پیرامون
تحریم میان
فقها هیچ
اختلافی وجود ندارد، و بر
حکم تحریم
اجماع دارند.
دربارة
نجاست و
طهارت عصیر عنبی (بعد از
غلیان و اشتداد و پیش از آنکه تبدیل به
سرکه شود یا دو سوم آن کم گردد) چهار نظر بیان شده است، که به آنها اشاره می‌شود:
۱-
نجاست (چه با اشتداد، چه بدون آن، چه
غلیان با
آتش باشد چه بدون آن)
۲-
طهارت (چه با اشتداد، چه بدون آن، چه غلیان با آتش باشد چه بدون آن)
۳- پیش از اشتداد،
پاک است، ولی بعد از اشتداد
نجس می‌باشد.
۴- اگر غَلَیان (جوش آمدن) بواسطه
حرارت آتش باشد پاک است، اما اگر بواسطه حرارت
خورشید یا بخودی خود باشد
نجس است.
دلیل فتوای اول: روایات و
اجماع منقولی است که عصیر عنبی (بعد از غلیان) را در
حکم «
خمر» یا خود «
خمر» می‌داند که بارزترین
حکم آن نجاست و
حرمت است.
دلیل فتوای دوم:
اصل طهارت می‌باشد، مبنی بر اینکه هر چیزی
پاک است، مگر اینکه
علم به نجاست آن داشته باشیم.
دلیل فتوای سوم: اینکه پیش از اشتداد، پاک است
قاعده طهارت می‌باشد که بیان شد واینکه بعد از اشتداد نجس است
احادیثی که در آن چنین آمده: «...لاخیر فیه...» که نفی
خیر از هر جهت با نجاست موافق است نه با طهارت، همچنین روایاتی که از عصیر عنبی (پیش از کم شدن دو سوم آن) با عنوان «
خمر» یا «
مسکر» ذکر شده و ادعای اجماعی که صاحبان این فتوا ذکر نموده‌اند.
دلیل فتوای چهارم: نجاست
تابع عنوان «
خمر» است.
سایت پژوهه
