اتهام
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
به متهم كردن ديگرى اتّهام گفته میشود که از آن
به تهمت نیز تعبیر میشود.
و آن در صورتی است که موضوع مورد افترا از موارد ثبوت حد باشد، مانند نسبت زنا یا لواط دادن که از آن
به قذف تعبیر میشود
و حد آن «هشتاد
تازیانه است - خواه کسی که
افترا زده مرد باشد یا زن -
و به طور متوسط در شدت
به طوری که
به زدن در زنا نرسد، زده میشود
و روی لباس عادیاش زده میشود
و برهنه نمیشود
و به تمام بدن او
به غیر از سر
و صورت
و عورت زده میشود.
و بنابر
رای بعضی،
قاذف در دید مردم گذاشته میشود تا از
شهادت او اجتناب شود.»
همچنین اگر شهود بر زنا یا لواط شهادت دهند
و تعدادشان از نصاب لازم در شهادت کمتر باشد
و یا شهادت بعضی از آنها قابل قبول نباشد، بر آنان حدّ افترا
و قذف جاری میشود، که فروع متعددی دارد.
به عبارت دیگر در اثبات زنا
به وسیله
بیّنه «معتبر است که کمتر از چهار
مرد یا سه مرد
و دو
زن نباشند.
و شهادت زنها
به طور جداگانه
و همچنین شهادت یک مرد
و شش زن در آن،
و همچنین شهادت دو مرد
و چهار زن در
رجم، قبول نمیشود
و با شهادت دو مرد
و چهار زن، حدّ کمتر از رجم بنابر اقوی ثابت است.
و اگر کمتر از چهار مرد
و آنچه که در حکم چهار مرد است، شهادت دهد، حدّ - اعم از رجم
و جلد - ثابت نمیشود، بلکه شهود
به جهت
افترا حدّ زده میشوند.»
همچنین «اگر بعضی از شهود
حاضر شود
و در
غیبت شهود دیگر،
به زنا شهادت دهد کسی که شهادت داده
به جهت افترا
حدّ زده میشود
و تا آمدن بقیه برای کامل شدن بیّنه،
صبر نمیشود؛ پس اگر سه نفر از آنها بر زنا شهادت بدهند
و بگویند: ما نفر چهارمی داریم که
به زودی میآید، هر سه حدّ زده میشوند.»
و یا «اگر بعضی از شهود بعد از حضور همه آنها برای شهادت، شهادت بدهد
و بعضی از آنها
نکول کند کسی که شهادت داده جهت افترا حدّ زده میشود»
و نیز «اگر چهار نفر شهادت
به زنا بدهند
و همه یا بعضی از آنها
مرضیّ (شهادتشان قابلقبول) نباشند مانند فاسقها، جهت
قذف حدّ زده میشوند.
و بعضی گفتهاند که: اگر رد شهادت
بهخاطر
امر ظاهری باشد؛ مانند
کوری و فسق آشکار، حدّ زده میشوند.
و اگر رد آن
به جهت
امر مخفی باشد؛ مانند فسق پنهان، حدّ زده نمیشود مگر آن شاهدی که رد شده است.
و اگر
شهود ناشناخته باشند
و عدالت
و فسق آنها ثابت نباشد،
به جهت
شبهه، حدّی بر آنها نیست»
و «اگر چهار نفر که یکی از آنها
شوهر است،
به زنا شهادت دهند آیا قبول میشود
و زن رجم میگردد، یا زوج باید
لعان نماید
و بقیه
بهخاطر افترا،
جلد میشوند؟ دو قول
و دو روایت است که
ترجیح دومی - البته با اشکالی که دارد - بعید نیست.»
همچنین «اگر شهود
بهاندازه
نصاب، بر زنی
به زنای در
قُبُل، شهادت دهند، پس زن ادعا کند که
باکره است
و چهار زن
عادل به باکره بودن او شهادت دهند، شهادت این زنها قبول میشود
و حدّ از او
دفع میگردد؛ بلکه ظاهر آن است که اگر شهود
به زنای او بدون آنکه
مقید به قُبُل
و دبر نمایند، شهادت دهند، سپس چهار زن عادل شهادت دهند که این زن باکره است، حدّ از او دفع میگردد.
و آیا این شهود
به جهت افترا حدّ زده میشوند یا نه؟
اشبه دومی است.»
امام خمینی در
تحریرالوسیله بعد از بیان اینکه «عظیمترین مصادیق امربه
معروف و نهی
ازمنکر،
و شریفترین
و دقیقترین
و شدیدترین آنها از نظر تاثیر،
و دلنشینترین آنها مخصوصاً اگر
آمر و ناهی از علمای دین
و رؤسای مذهب - اعلی اللَّه کلمتهم - باشد، آن است که از شخصی صادر شود که خودش لباس
معروف - چه واجب
و چه مستحبش - را پوشیده (
و به آن عمل کرده) باشد
و از
منکر، بلکه از
مکروه دور باشد
و به اخلاق انبیاء و اهل معنویت متخلق باشد
و از اخلاق بیخردان
و اهل دنیا منزه باشد تا آنکه با کار
و روش
و اخلاقش آمر
و ناهی باشد
و مردم
به او اقتدا نمایند.»
مینویسد: «
و اگر - العیاذ باللَّه - خلاف این باشد
و مردم ببینند عالمی که ادعای
جانشینی انبیاء و رهبری امت را دارد،
به آنچه میگوید
عمل نمیکند، این وضع، موجب ضعیفشدن عقیده مردم
و جرات آنان بر گناهان
و بدگمانی آنها
به پیشینیان
صالح میشود. پس بر
علما و مخصوصاً بر رؤسای مذهب است که از
مواضع تهمت اجتناب کنند.
و بزرگترین موارد تهمت، نزدیکشدن
به سلاطین جور و سران ستمگر میباشد.
و بر امت اسلامی است که اگر عالمی را اینچنین دیدند، در صورت احتمال صحت، کار او را
حمل بر صحّت نمایند وگرنه از او
اعراض نمایند
و او را کنار بگذارند؛ زیرا او غیرروحانی است که
به لباس روحانیان درآمده است
و شیطانی است که در لباس علما است. پناه میبریم
به خدا از مانند او
و از شرّ او بر
اسلام.»
صدقه پنهانی افضل است
و تحقیقاً وارد شده است: «صدقه پنهانی،
غضب پروردگار را خاموش میکند
و همانطور که آب آتش را خاموش میکند، صدقه گناه را خاموش میکند
و هفتاد باب بلا را دفع میکند.» ولی اگر متّهم
به ترک مواسات شود
و بخواهد
تهمت را از خودش دفع نماید یا قصد اقتدا نمودن دیگری را داشته باشد، آشکارا دادن صدقه مانعی ندارد
و مخفی نمودن آن تاکید نشده است. این در
صدقه مستحب است
و اما در صدقه واجب، افضل آن است که مطلقاً،
آشکارا بپردازد.
•
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۱، ص۲۴۶. •
ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی