ترف (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تَرَف (به فتح تاء و راء) از
واژگان قرآن کریم به معنای
تنعم است. از مشتقات این واژه در
آیات قرآن مُتْرَف (به ضم میم و سکون تاء و فتح راء) به معنای کسی که به سر خود گذاشته شده، آنچه بخواهد می‌کند و از وی جلوگیری نمی‌شود و در کاربرد
قرآن به معنی ثروتمند سرکش است، یعنی کسی که به او
نعمت زیاد داده شده و آن در صورت عدم
ایمان سبب
طغیان و سرکشی است. این مادّه در همه جای قرآن مجید در مقام
ذمّ به کار رفته است.
تَرَف به معنی تنعم است. التُرْفَه یعنی توسّع در
نعمت.
(وَإِذَا أَرَدْنَا أَن نُّهْلِكَ قَرْيَةً أَمَرْنَا مُتْرَفِيهَا فَفَسَقُواْ فِيهَا فَحَقَّ عَلَيْهَا الْقَوْلُ فَدَمَّرْنَاهَا تَدْمِيرًا) ابنِ عَرَفَه گفته: مُتْرَف کسی است که به سر خود گذاشته شده، آنچه بخواهد می‌کند و از وی جلوگیری نمی‌شود.
بنا بر این مُتْرَف به معنی ثروتمند است، یعنی کسی که به او نعمت زیاد داده شده و آن در صورت عدم
ایمان سبب
طغیان و سرکشی است که:
(اِنَّ الْاِنْسانَ لَیَطْغی • اَنْ رَآهُ اسْتَغْنی) (به يقين
انسان طغيان مى‌كند، از اين‌كه خود را بى‌نياز ببيند)
و از موارد استعمال آن در قرآن مجید به دست می‌آید که ثروتمند و قدرتمند سرکش مراد است و شاید به همین جهت است که
مجمع البیان آن را در آیه
(اِنَّهُمْ کانُوا قَبْلَ ذلِکَ مُتْرَفِینَ) ممتنع از اداء
واجبات گفته است.
(وَ کَذَّبُوا بِلِقاءِ الْآخِرَةِ وَ اَتْرَفْناهُمْ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا) «ملاقات
آخرت را
تکذیب کرده و در
دنیا آنها را مرفّه و صاحب نعمت کردیم».
(وَ اتَّبَعَ الَّذِینَ ظَلَمُوا ما اُتْرِفُوا فِیهِ وَ کانُوا مُجْرِمِینَ) «
ستمکاران به آنچه در آن وسعت یافته بودند برگشتند و گناهکاران بودند».
(وَ ما اَرْسَلْنا فِی قَرْیَةٍ مِنْ نَذِیرٍ اِلَّا قالَ مُتْرَفُوها اِنَّا بِما اُرْسِلْتُمْ بِهِ کافِرُونَ) «در هیچ شهری
انذار کننده‌ای نفرستادیم مگر آنکه ثروتمندان آن گفتند: ما به آنچه فرستاده شده‌اید، کافریم».
از آیه شریفه به خوبی روشن می‌شود که در وهله اوّل، طبقه سوّم، از
انبیاء حمایت کرده‌اند، زیرا انبیاء به حمایت آنها و غیره برخاسته‌اند و نیز ثروتمندان در مرحله اوّل به مبارزه برخاسته‌اند، زیرا پیامبران از عیّاشی و خیره‌سری آنها جلوگیری کرده و به تعدیل و
انصاف وادار می‌نمودند و آن بر خلاف میل خودکامگان بود.
ناگفته نماند: این مادّه در همه جای
قرآن مجید در مقام
ذمّ به کار رفته است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "ترف"، ج۱، ص۲۷۲.
