ابوالخطّار حسام بن ضرار کلبی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابوالخطار حسام بن ضرار کلبی، از حاکمان
اندلس و شاعری سخنور بود که تعصب قومی داشت و بر مضریان سخت می‌گرفت. او سرانجام به
سال ۱۳۰ ق در جنگ با مضریان اسیر و توسط
صمیل بن حاتم کشته شد.
ابوالخطار، حسام بن ضرار کلبی، فرمان‌روایی دور‌اندیش، سخنور و شاعر بود.
حنظله کلبی، امیر افریقیه او را در روزگار
هشام بن عبدالملک در
سال ۱۲۵ ق بر امارت اندلس گماشت که پیش از او
ثعلبة بن سلامه عاملی ولایت آن‌جا را به عهده داشت. پس از کشته شدن
بلج قشیری در
سال ۱۲۴ ق، ابوالخطار در قرطبه اقامت کرد و مردم شام را برتری داد و آنان را در سرزمین اندلس پراکند، بدین ترتیب که، مردمانی از دمشق را در «البیره» اسکان داد و آن‌جا را «دمشق» نامید و مردمان حمص را در «اشبیلیه» ساکن کرد و آن‌جا را «حمص» خواند. مردمانی از اردن را در شهر «ریّه» اقامت داد و آن‌جا را «اردن» نام گذارد و مردم فلسطین را در شهر «شذونه» جای داد و نام فلسطین را بر آن نهاد. مردم قنسرین را در شهر «جیان» مقیم کرد و آن‌جا را «قنسرین» گفت.
ابوالخطار از اعرابی بود که در تعصب قومی، افراط داشت. بر مضریان (قیسیان) سخت می‌گرفت و خشم آنان را برانگیخت تا این‌که صمیل بن حاتم که از اشراف «مضر» بود بر ابوالخطّار شورید و با وی نبرد کرد. مضریان از قرطبه رفتند و از
ثوابة بن سلاّمه جذامی، امیر اشبیلیه، کمک گرفتند. او با این که یمانی بود، ولی با ابوالخطار مخالف بود و در انتظار فرصتی بود تا وی را منکوب کند. سرانجام میان دو گروه نبرد خونینی در گرفت که در آن ابوالخطّار اسیر و زندانی شد. او را از امارت خلع کرده و ثوابة بن سلاّمه جذامی را در
سال ۱۲۸ ق با تدبیر صمیل ولایت دادند. پس از چندی ابوالخطار از زندان فرار کرد و از یمانیان خواست تا او را علیه مضریان یاری دهند. وی از آنان سپاهی فراهم آورد و چون سپاه انبوهی به طرفداری او جمع شدند، به سوی قرطبه رفت. مضریان به فرماندهی
یوسف فهری و صمیل برای رویارویی با او بیرون شدند. دو گروه در «شقنده» (جنوب قرطبه) با یک‌دیگر درگیر شدند که در این نبرد، یمانیان شکست خورده و ابوالخطار مجدداً به اسارت گرفته شد. او را نزد صمیل بن حاتم برده و صمیل او و همگی یارانش را که اسیر شده بودند، به قتل رساند.
عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۱، ص۳۳۳.
