ابوالاشدین
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابوالأشدّین کلدة‌بن
اسیدبن خلف جمحی قریشی از
دشمنان تنومند و سرسخت
پیامبر - صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم- بود.
کنیه و نام ابو الاشدین به اختلاف آمده است. منابعِ نسب شناختی، کنیه او را «ابوالاشدین» آورده‌اند
ولی در منابع تفسیری، ابوالأشد،
ابوالأسد،
ابوالأسود
و نام او أسیدبن‌کلدة
آمده که گویا در استنساخ‌ها تغییر یافته است. وی از آن رو به این کنیه خوانده شد که مردی دلیر، نیرومند، مغرور و بسیار تنومند بود.
چنان که نوشته‌اند: روی
چرم عکاظی می‌ایستاد و برای کسانی که چرم را از زیر پایش بیرون بکشند، جایزه تعیین می‌کرد.
ده مرد نیرومند، با هم و با تمام نیرو چنان چرم را می‌کشیدند که پاره پاره می‌شد؛ ولی از زیر پای او بیرون نمی‌آمد.
این مطلب اغراق آمیز است؛ امّا زورمندی او را نشان می‌دهد.
ابوالاشدّین از دشمنان سرسخت پیامبر -صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم- بود و در این راه از مال و جان و آبرویش بسیار مایه گذاشت
و حتّی یک بار با پرتاب نیزه‌ای درصدد کشتن حضرت برآمد که ناکام ماند.
او پیوسته
قریش را با رفتار و گفتار خود به پایداری در مقابل پیامبر و مبارزه با وی
تشویق می‌کرد
و چون رسول خدا - صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم- سران قریش را از عذاب دردناک دوزخ و نوزده مأمور
آن خبر داد، وی پیروزی بر نگهبانان
دوزخ را وعده داد
و چون به نیروی خود مغرور بود، بدان شرط با پیامبر کشتی گرفت که اگر مغلوب شود،
اسلام را بپذیرد؛
ولی با آن‌که شکست خورد،
مسلمان نشد و سرانجام
کافر از
دنیا رفت.
بیش از این از شرح حال وی اطلاعی در دست نیست.
۱. به گفته مفسّران چون آیات ۱۸ تا ۳۰
سوره مدثر نازل و ابلاغ شد،
ابوجهل در میان
قریش فریاد کرد که مادرانتان به عزایتان بنشینند! از
ابن‌ابی‌کبشه (پیامبر) شنیدم که نگهبانان
دوزخ نوزده نفرند. شما دلاوران
عرب هستید. آیا هر ده تن از شما حریف یکی از آنان نخواهد شد؟ ابوالأشدّین با استهزای کلام الهی گفت: نگهبانان دوزخ را به من بسپارید. به تنهایی از عهده آنان برمی‌آیم و شما می‌توانید به
بهشت بروید.
به نقل روایات دیگر، هفده
یا ده تن
به عهده من، و‌دیگران به عهده شما.
گفته‌اند: خداوند در پاسخ ابوالأشدّین که گمان داشت نگهبانان دوزخ بشرند، آیه «وَ‌ما جَعَلنا أَصحبَ النّارِ إلاّ مَلئکةً و ما جَعَلنا عِدَّتَهم إلاَّ فِتنةً لِلَّذینَ کَفرُوا...»
را فرو فرستاد
و اعلام داشت که آنان
ملائکه هستند و نوزده تن بودن آنان، آزمونی برای کافران است. شاید از آن جهت آزمون است که هر عددی می‌بود، کافران به آن ایراد می‌گرفتند.
۲. در همین زمینه از
عکرمه نیز نقل است که
آیه ۵
سوره طارق (فَلیَنظُرِ الإنسنُ ممَّ خُلِقَ. انسان باید بنگرد که از چه آفریده شده است) درباره ابوالأشدّین نازل شده؛ زیرا او به نیرو و قوّت خود بسیار مغرور بود و ادّعا داشت که از عهده نگهبانان دوزخ برمی‌آید.
۳.
قرطبی و
آلوسی بر پایه روایتی، آیه ۱۱
سوره صافات را درباره ابوالاشدین دانسته‌اند؛
زیرا فقط او به نیرومندی و تنومندی خود بسیار می‌بالید:«فَاستفتِهم أَهُم أَشدُّ خَلقاً أم مَّن خَلَقنا إنّا خَلَقنهم مِن طین لازب. از مشرکان بپرس که آیا آفرینش آنان سخت‌تر است یا آفرینش آن‌چه (
آسمان ،
زمین ، فرشتگان، تنومندان پیشین) ما آفریدیم. ما آنان را از گلی چسبنده‌آفریدیم.»
۴. قرطبی براساس نقلی، آیه ۶
سوره انفطار را درباره ابوالأشدّین دانسته است
:«یأیّها الإنسنُ ما غَرَّکَ بِربِّکَ‌الکَریمِ. ای انسان! چه چیزی تو را در برابر پروردگار کریمت مغرور ساخت؟» امّا خود، نزول
آیه را در شأن دیگری می‌داند.
۵. برخی، آیات ۴ تا ۶
سوره بلد (لَقَد خَلَقنا الإنسنَ فی کَبَد • أَیَحسبُ أَن لَّن یَقدِرَ عَلیهِ أَحدٌ • یَقولُ أَهلَکتُ مالا لُبَداً)
را درباره ابوالأشدّین دانسته‌اند که گمان می‌کرد هیچ‌کس بر او پیروز نمی‌شود و به
دروغ مدعی بود که در راه دشمنی
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) دارایی بسیاری خرج کرده‌است.
الاکمال؛ بحارالانوار؛ البدایة و النهایه؛ جامع‌البیان عن تأویل آی القرآن؛ الجامع لأحکام القرآن، قرطبی؛ جمهرة انساب‌العرب؛ الدرّالمنثور فی التفسیر بالمأثور؛ روح‌المعانی فی تفسیر القرآن العظیم؛ السیرة النبویّه، ابن‌کثیر؛ کتاب النسب، ابوعبید؛ کشف‌الاسرار و عدة‌الابرار؛ مجمع‌البیان فی‌تفسیر القرآن؛ المیزان فی‌تفسیر القرآن
مرکز دائرة المعارف قرآن کریم، برگرفته از مقاله « ابواالاشدین ».
