• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابن نحاس مصری

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: ابن نحاس مصری


احمد بن محمد مرادی (م. ۳۳۸ق) معروف به ابن نحاس از محدثین، نحویون و ادیبان قرن چهارم هجری قمری در مصر بود. وی برای کسب علم راهی بغداد شد و پس از سرآمد شدن در علم نحو و ادب به وطنش بازگشت.


ابوجعفر احمد بن محمد بن اسماعیل مرادی مصری معروف به ابن نحاس از اهالی مصر بود که برای تحصیل و فراگیری علوم اسلامی راهی بغداد شد و پس از اینکه در علم نحو و ادب سرآمد روزگارش شد به وطنش بازگشت و تا پایان عمر در آنجا به زندگی خویش ادامه داد.
[۱] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادبا، ج۱، ص۴۶۸.    


ابن نحاس از محضر مشایخ و استادان مشهور آن شهر همچون مبرّد نحوی، علی بن سلیمان اخفش، نفطویه و ابواسحاق زجاج بهره مند شد.
[۲] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادبا، ج۱، ص۴۶۸.    
او از محمد بن جعفر بن اعین، جعفر فریابی، محمد بن حسن بن سماعه و دیگران حدیث شنید.
[۳] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۲، ص۲۳.    


درباره ابن نحاس گفته‌اند زندگی را بر خودش خیلی سخت می‌گرفت؛ به طوری که اگر کسی عمامه‌ای را به او می‌بخشید او آن را سه تکه می‌کرد و سپس از آن استفاده می‌کرد.
[۴] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۲، ص۲۳.    


ابن نحاس در ذی حجه سال ۳۳۸ هجری در کنار رود نیل به تقطیع عروض شعر مشغول بود که فردی نادان، چون این عمل او را دید، پنداشت او با جادو می‌خواهد آب نیل را کاهش دهد؛ ازاین رو او را به آب‌ انداخت و او غرق شد.
[۵] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۲، ص۲۳.    


ابن نحاس دارای آثاری بود که عبارت است از:
• الانوار؛ • الاشتقاق لاسماء اللّه عز وجل؛ • معانی القرآن؛ • اختلاف الکوفیین و البصریین که به المقنع شهرت یافته بود؛ • اخبار الشعراء؛ • ادب الکُتّاب؛ • الناسخ و المنسوخ؛ • الکافی در نحو؛ • صناعه الکتّاب؛ • شرح السّبع الطوال؛ • شرح ابواب سیبویه؛ • معانی الشعر؛ • التفّاحه در نحو؛ • ادب الملوک؛
[۶] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادبا، ج۱، ص۴۶۹.    
• تفسیر عشرة دواوین للعرب؛ • شرح المفضلّیات؛ • شرح ابیات الکتاب؛ • الانواء؛
[۷] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۷، ص۲۳۷.    
• اتقان المقال فی علم الرجال؛ • شرح معلقة امرئالقیس؛ • شرح القصاید التسع المشهورات
[۸] کحاله، عمررضا، المستدرک علی معجم المؤلفین، ص۸۹.
(دیگر منابع:
[۹] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۴۵.    
[۱۰] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۴، ص۷۵.    
[۱۱] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیه الوعاة، ج۱، ص۳۶۲.    
[۱۲] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۵، ص۱۵۵.    
[۱۳] ابوالبرکات انباری، عبدالرحمن بن محمد، نزهه الالباء، ص۲۱۷.    
[۱۴] ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۱، ص۹۹.    
[۱۵] ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۳۰۰.    
[۱۶] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۵۴.    
[۱۷] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱، ص۱۱.    
[۱۸] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۳، ص۳۰۰.    
[۱۹] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآه الجنان، ج۲، ص۲۴۵.    
[۲۰] جمعی از دانشمندان، فرهنگ زندگی نامه‌ها، ج۱، ص۷۹۱.
[۲۱] دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۱، ص۱۰۹۰.
[۲۲] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۱، ص۲۰۸.    
[۲۳] موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۱، ص۲۱۷.    
[۲۴] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۸، ص۲۳۴.    
[۲۵] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۹۲۰.    
[۲۶] لطفی ریاض‌زداه، عبداللطیف بن محمد، اسماء الکتب، ج۱، ص۳۰۴.    
[۲۷] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۱.    
).

۱. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادبا، ج۱، ص۴۶۸.    
۲. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادبا، ج۱، ص۴۶۸.    
۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۲، ص۲۳.    
۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۲، ص۲۳.    
۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۲، ص۲۳.    
۶. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادبا، ج۱، ص۴۶۹.    
۷. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۷، ص۲۳۷.    
۸. ↑ کحاله، عمررضا، المستدرک علی معجم المؤلفین، ص۸۹.
۹. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۴۵.    
۱۰. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۴، ص۷۵.    
۱۱. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیه الوعاة، ج۱، ص۳۶۲.    
۱۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۵، ص۱۵۵.    
۱۳. ↑ ابوالبرکات انباری، عبدالرحمن بن محمد، نزهه الالباء، ص۲۱۷.    
۱۴. ↑ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۱، ص۹۹.    
۱۵. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۳۰۰.    
۱۶. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۵۴.    
۱۷. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱، ص۱۱.    
۱۸. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۳، ص۳۰۰.    
۱۹. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآه الجنان، ج۲، ص۲۴۵.    
۲۰. ↑ جمعی از دانشمندان، فرهنگ زندگی نامه‌ها، ج۱، ص۷۹۱.
۲۱. ↑ دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۱، ص۱۰۹۰.
۲۲. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۱، ص۲۰۸.    
۲۳. ↑ موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۱، ص۲۱۷.    
۲۴. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۸، ص۲۳۴.    
۲۵. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۹۲۰.    
۲۶. ↑ لطفی ریاض‌زداه، عبداللطیف بن محمد، اسماء الکتب، ج۱، ص۳۰۴.    
۲۷. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۶۱.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «احمد مرادن»، ج۲، ص۱۲۱.


رده‌های این صفحه : ادیبان قرن 4 (قمری) | درگذشتگان سال 338 (قمری) | شخصیت‌های قرن 4 (قمری) | مؤلفان قرن 4 (قمری) | محدثان قرن 4 (قمری) | نحویان قرن 4 (قمری)
جعبه ابزار